اختلال پردازش حسی در نوزادی

چکیده:
اختلال پردازش حسی از ان دست اختلالات همراهی هست که به وفور میتوان در کودکان دارای اتیسم مشاهده نمود و این اختلال در برخی مواقع حتی پیش از بروز علائم اختلال اتیسم نیز در کودکان دیده می شود پس این اختلال را میتوان در دوران نوزادی نیز مشاهده نمود و تنها متخصصینی که در زمینه اختلالات رشدی اگاهی دارند مانند روانشناسان متخصص اتیسم و یا کاردرمانگران حاذق می توانند علائم این اختلال را در دوران نوزادی نیز مورد بررسی قرار دهند و علائم این اختلال را از اختلال طیف اتیسم تمیز دهن هرچند که در حدود 70 تا 90 درصد کودکان دارای اتیسم اختلال همراه پردازش حسی را نیز دارند.این مقاله اشاره ای کوچک به علائم اختلال پردازش حسی در دوران نوزادی و نوپایی دارد.

اختلال پردازش حسی در نوزادان اغلب ممکن است به عنوان یک اختلال تعدیل حسی ظاهر شود. در نتیجه این اختلال، ممکن است کودکی کم واکنش به تحریک حسی باشد که به ان بی حالی نیز می گویند و یا بیش از حد واکنش نشان دهد که به ان دفاع حسی می گویند و یا جستجوگرحسی باشد.جنبه های دیگر اختلال یکپارچگی حسی که در کودکان ممکن است کمتر مشهود باشد تاخیر در برنامه ریزی حرکتی (پراکسیا)،تاخیر در هماهنگی دو طرفه و اختلالات اداراکی حسی هست.

کودکی که SPD یا اختلال پردازش حسی تشخیص داده می شود ممکن است رفتارهای بسیار متفاوتی را نشان دهد که با کودک دیگری در این طیف متفاوت باشد زیرا که SPD بر روی هر کودک متفاوت تاثیر می گذارد.در این مقاله ما موارد اصلی که عملکرد کودک را تحت تاثیر قرار می دهد مورد بررسی قرار می دهیم به یاد داشته باشید که همه نوزادان و کودکان نوپا یک یا دو مورد از این علائم را در زمانهای مختلف نشان می دهند به خصوص در زمان خستگی یا بیش تحریکی یا کم تحریکی اما اگر علائم پایدار باشد و بر روابط کودک در مقایسه با دیگر کودکان همان سن تاثیر گذار باشد باید برای این کودک به دنبال خدمات تخصصی بود .در ابتدا برخی مشخصه های اصلی نوزادی و نوپایی را مورد بررسی قرار می دهیم:

SPD  یا اختلال پردازش حسی میتواند بر روی تغذیه نوزادی در زیر دو سال تاثیر گذار باشد.

نوزادی که دارای دفاع حسی است ممکن است در ابتدا برای تغذیه مشکل داشته باشد چراکه ممکن است برخی تحریکات دهانی باعث رفلکس گگ در او گردد.اگر چه ممکن است کودک سر انجام برای زنده ماندن برخی محرکات دهانی را تحمل کند اما دراینده ممکن است برای خوردن بافتهای مختلف و یا غذاهای انگشتی مشکل داشته باشد و از ان امتناع کند.کودک دارای دفاع حسی غذاهای میکس شده  نرم را بهتر می پذیرد و از خوردن خوراکی های بافت دار و یا داری اجزاء ریز خود داری می کند مانند خورشت ها و یا سوپ ها.

همچنین کودک دارای حساسیت پایین در عضلات خود نیز درجه ای از تون عضلانی پایین را دارد که ممکن است مکیدن را برای او دشوارتر کند و در نتیجه نوزاد خیلی زود خسته می شود و ممکن است به صورت موثر تغذیه نکند. بعدها این نوزاد یک کودک دارای مشکل در مهارتهای خوردن می گردد چراکه میتواند خوردن، جویدن و حرکت غذا در دهان او برایش تبدیل به یک چالش شود و همینطور عدم اگاهی دهانی میتواند منجر به زیاد پر کردن دهان و یا انباشت غذا در دهان گردد.

بیشتر بخوانید:  استرس کودک دارای اتیسم درمحیط های بازی

یک کودک نوپا با تون عضلانی پایین یا برنامه ریزی حرکتی ضعیف یا مشکلات پروپریوسپتیو ممکن است در دانستن اینکه برای بالا اوردن لیوان اب چقدر نیرو لازم است مشکل داشته باشد.و بارها مایعات را بر روی خود بریزد و برنامه ریزی حرکتی ضعیف یا هماهنگی ضعیف دو طرفه نیز ممکن است منجر به غذا خوردن نامرتب و ناهماهنگ گردد.

SPD  یا اختلال پردازش حسی بر پاسخ نوزادان به لمس تاثیر گذار است.

کودک دارای حساسیت بیش ازحد ممکن است در اثر تغییر پوشک و یا تغییر لباس بسیار پریشان شود و کمتر تمایل دارد لباسهایش عوض شود. این کودکان در حمام بسیار قشقرق به پا می کنند و با شستشو راحت نیستند.

نوزاد دارای اختلال پردازش حسی ممکن است از دراغوش گرفته شدن و یا پوشک شدن بدش بیاید و یا اینکه اگر بغل به بغل شود را دوست نداشته باشد . این کودک ممکن است دوست داشته باشد که همیشه برای خود ازاد باشد و تا حد امکان تمایل دارد که بدون لباس و لخت باشد.

کودک دارای اختلال پردازش حسی ممکن است حساسیت بیش از حدی نسبت به لمس بافتهای مختلف پوشاک داشته باشد و لباسهای استین بلند و یا چسبان اورا کلافه کند و ترجیح دهد پا برهنه باشد یا کم لباس بپوشد.این نوزادان ممکن است تمایل داشته باشند بر روی زمین و سرامیک باشند تا اینکه بر روی فرش یا موکت های پرزدار یا ضخیم. کودکی که داری بیش تحریکی هست تمایلی ندارد که دستهایش خیس یا کثیف شود و از رنگ کردن با رنگ انگشتی خوشش نمی اید. از خمیر بازی دوری می کند و دوست ندارد غذاهای انگشتی را استفاده کند و یا دست در دهان خود کند یا اشیایی را برای اکتشاف در دهان کند.

از طرف دیگر ممکن است به نظر برسد که یک کودک نوپای دارای کم حسی، به بافتهای مختلف لباسها بی تفاوت باشد و حتی احساس گرما و سرما یا کثیف بودن نداشته باشد این کودک ممکن است در برابر عوامل واکنش کندی داشته باشد و ممکن است متوجه خراشهای کوچک و یا کبودی ها نکردد.

SPD  یا اختلال پردازش حسی میتواند پاسخ کودک به محیط را تحت تاثیر قرار دهد

اگرچه اکثر نوزادان وقتی بیش از حد تحریک می شوند و در محیطی پر سر و صدا قرار می گیرند بیش تحریک شده و بهم می ریزند و بیقراری می کنند اما نوزاد دارای SPD یا اختلال پردازش حسی تحمل نورها و صداها و مکانهای شلوغ را اصلا ندارد. همچنین این کودکان تمایلی به تغذیه و یا خواب در محیط های نااشنا را نیز ندارند. اختلال پردازش حسی درنوزادان و کودکان نوپا می تواند نحوه بازی انها با اسباب بازی ها را هم تحت تاثیر قرار دهد و باعث شود این نوزادان به همان روشی که دیگر کودکان همسن او بازی می کنند با اسباب بازی، بازی نکند. او ممکن است از اکتشاف اسباب بازی ها با دهان خودداری کند یا شروع به فعالیتهایی تکرار شونده با اسباب بازی کند،حرکتهایی که محدود هستند و دامنه تغییر کمی دارند.والدین ممکن است متوجه شوند که کودکشان از برخی اسباب بازی ها دوری می کند ماننداسباب بازی هایی که صدا دارند و یا دارای بافت خاصی هستند و یا اینکه نوزاد همه اسباب بازی ها را در دهان می کند بدون اینکه با انها بازی کند.

بیشتر بخوانید:  چرا کودکان دارای اختلال طیف اتیسم(اوتیسم)متفاوت بازی می کنند؟

اختلال پردازش حسی میتواند در نوزادان باعث به تاخیر افتادن مهارتهای حرکتی مانند مایل استون های خزیدن ،نشستن، ایستادن و یا راه رفتن شود که نشان دهنده ضعف در هماهنگی حرکتی،برنامه ریزی حرکتی،یا مهارتهای حرکتی دو طرفه و یا وستیبولار باشد.

زیر مجموعه هایی برای این اختلال 

  • اختلال مدولاسیون یا تلفیق حسی که باعث می شود نوزاد یا کودک در تنظیم شدت و واکنش های خود در برابر محرکات حسی مشکل داشته باشد. برای نمونه واکنش زیاد نشان دهد یا واکنش کم و یا جستوجوی حسی کند(هنگامی که کودک به دنبال تحریک حسی شدید خود است)
  • اختلال حرکتی مبتنی برحس که شامل مشکلات در تثبیت وضعیت بدن در حالت استراحت یا حرکت(اختلال وضعیتی)مشکلاتی در برنامه ریزی توالی ها یا فعالیتهای حرکتی (مشکلات دیس پراکسی / برنامه ریزی حرکتی)
  • اختلال شناخت حسی که باعث می شود فرد در تشخیص محرکات مختلف با مشکل مواجه شود و بنابراین در واکنش به انها درست عمل نکند.

اختلال پردازش حسی را میتوان به همراه این اختلالات نیز مشاهده نمود:

  • اتیسم که بیشترین همراهی را دارد در حدود 90 درصد
  • اِنسفالوپاتی ایسکمیک هیپوکسیک (HIE)
  • بیش فعالی در حدود 40 تا 60 درصد
  • اضطراب
  • اختلال یادگیری و اختلالات زبانی
  • سندروم ایکس شکننده
  • میسوفونیا یا صدا بیزاری

در اینجا لازم است متذکر شویم که هنوز اختلال پردازش حسی در 5dsm به عنوان یک اختلال مجزا تعریف نگردیده است .برای نمونه در حال حاظر علائم این اختلال به عنوان یکی از ملاکهای تشخیص اختلال اتیسم مورد استفاده است و به همین خاطر کودکانی که این اختلال را دارند ممکن است در نهایت یکی از موارد بالا را به عنوان لیبل تشخیصی دریافت کنند.

خوانندگان گرامی برای دریافت اطلاعات کامل در خصوص اختلال پردازش حسی و راهکارهای درمانی ان مطالعه کتابچه اختلال پردازش حسی،علائم،راهکارها و تمرینات مادر و کودک را به شما پیشنهاد می کنیم.

SPD

خلاصه چکلیست SPD  یا اختلال پردازش حسی نوزاد / کودک نوپا:

نوزاد / کودک نوپای من در غذا خوردن مشکل دارد.

بیشتر بخوانید:  نظریه های اتیسم(اوتیسم):تئوری نقص عملکرد اجرایی

نوزاد / کودک نوپای من از بودن با هرکسی به جز من آشفته میگردد.

نوزاد / کودک نوپای من برای به خواب رفتن یا خوابیدن مشکل دارد.

نوزاد / کودک نوپای من وقتی به او لباس می پوشانم بسیار تحریک پذیر است. به نظر می رسد در لباس ناراحت است.

نوزاد / کودک نوپای من به ندرت با اسباب بازی ها بازی می کند ، مخصوصاً آنهایی که نیاز به مهارت دارند.

نوزاد / کودک نوپای من در انتقال تمرکز از یک شی / فعالیت به موضوع دیگر مشکل دارد.

نوزاد / کودک نوپای من متوجه درد نمی شود یا در هنگام آسیب دیدن دیر واکنش نشان می دهد.

نوزاد / کودک نوپای من در برابر نوازش مقاومت می کند ، و با عقب کشیدن خود از شخصی که او را نوازش یا لمس می کند واکنش نشان می دهد.

نوزاد / کودک نوپا من نمی تواند با مکیدن پستانک ، نگاه کردن به اسباب بازی ها یا گوش دادن به صدای من ، خود را آرام کند.

نوزاد / کودک نوپای من شلی عضلات دارد (فلاپی) ، به چیزها یا اشیا برخورد می کند و تعادل ضعیفی دارد.

در اینجا در خواست می کنم به پنج هشدار از کارول استوک کرانوویتز توجه کنید که در کتاب خود The Out-of-Sync Child Series اورده است.

  • کودک دارای اختلال پردازش حسی لزوما همه مشخصه ها را از خود نشان نمی دهد بنابراین کودکی که مبتلا به اختلال عملکرد دهلیزی هست ممکن است در تعادل و وضعیت بدنی دچار مشکل باشد اما از نظر عضلانی مشکلی نداشته باشد.
  • گاهی اوقات کودک یک روز ویژگی های اختلال پردازش حسی را نشان می دهد اما روزی دیگر نه.برای نمونه یک کودک دارای اختلال پروپریوسپتیو ممکن است یک روز اصلا نتواند با توپ بازی کند اما روز دیگر به راحتی میتواند هر توپی را گل کند.
  • به یاد داشته باشید که کودک ممکن است علائم را نشان دهد ولی ممکن است هنوز ان اختلال را نداشته باشد. برای نمونه ممکن است کودک از لمس شدن دوری کند ولی کودک دارای مشکلی عاطفی باشد.
  • کودک ممکن است هم بیش واکنش حسی باشد و هم کم واکنش به حس.برای نمونه کودک ممکن است نسبت به یک لمس سطحی حساسیت زیادی داشته باشد ولی نسبت به تحریک حس عمقی بدون واکنش باشد.
  • یک تنظیم حسی و یکپارچه سازی حسی ممکن است در اینده،مجدد دچار به همریختگی گردد چراکه این تنظیم به صورت قطعی و کامل صورت نمی گیرد.

 

 

5/5 - (4 امتیاز)
اشتراک گذاری محتوا
دکتر مهدی فولادگر

دکتر مهدی فولادگر

مدت زیادیست که با کودکان اتیسم آشنا هستم اما هنوز احساس می کنم باید انها را بهتر بشناسم. البته نه علائم و رفتار های آنها را، بلکه خوبی و پاکی شان را. اموری که امروزه همه با آنها غریبه ایم.

مطالب مرتبط

تنها راه غلبه بر اختلال اتیسم دانش و آگاهی از این اختلال است!

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

آیا نیاز به مشاوره تخصصی در حوزه اتیسم دارید؟