چرا کودکان دارای اختلال طیف اتیسم(اوتیسم)متفاوت بازی می کنند؟

چکیده:
یکی از اولین مواردی که خانواده کودک دارای اتیسم(اوتیسم) متوجه آن میگرددنحوه متفاوت بازی کردن کودکشان است وچه بسا همین متفاوت بازی کردن علت مشکوک شدن این والدین به اتیسم در کودک خردسالشان بوده است.اما چرا کودک دارای اتیسم متفاوت بازی میکند؟و چه کاری می توان برای او انجام داد؟چگونه بایستی با کودک دارای اختلال طیف اتیسم بازی درمانی کرد؟و راهکارها چیست؟

علت بازی متفاوت کودک دارای اتیسم چیست؟

انواع بازی کودکان
انواع بازی کودکان

کودک دارای اختلال طیف اتیسم(اوتیسم) شما تنها کسی نیست که نمی تواند بازی های معمولی دوران کودکی را انجام دهد. تعداد کمی از کودکان دارای اتیسم مانند سایر بچه ها بازی می کنند و تقریبا اکثریت انها مشغول بازی هایی هستند که شباهتی به بازی معمول کودکان ندارد.این می تواند برای والدین کودکان دارای اختلال طیف اتیسم کمی دردسر ساز باشد،چراکه والدین انها نمی دانند چگونه با انها بایستی بازی کنند و چه بازی به درد انها می خورد.
کودکان دارای اختلال طیف اتیسم با دیگر کودکان متفاوت اند انها در سنین پایین بیشتر از همسالان خود احتمال می رود که با اشیاء مشغول گردند(انها را به خط کنند)،خودشان بازی کنند و بارها و بارها همین کارها را تکرار کنند.انها همچنین بسیار کم احتمال می رود که در بازی هایی درگیر شوند که مستلزم ارتباط اجتماعی است.البته بسیاری از کودکان غیر اتیستیک نیز اشیاء را ردیف می کنند و به تنهایی بازی می کنند و بازی هایی را انتخاب می کنند که ارتباطی نیست. در حالی که کودکان دارای اختلال طیف اتیسم از علایق و ترجیحات دیگران اگاهی ندارند،کودکان غیر اتیستیک از همسالان خود در بازی یاد می گیرند،با دیگران همکاری می کنند و در زمان سر درگمی پرسش می کنند و در بازی تقلید می کنند. کودکان غیر اتیستیک حتما به دلایلی تنها بازی می کنند و اگر تشویق و ترغیب گردند و امادگی داشته باشند در بازی ها مشارکت می کنند.برای دانستن همه چیز درباره اوتیسم مطالعه مقاله اوتیسم چیست؟انواع،علت ها و درمانها را پیشنهاد می کنیم​.

نکته:اگر کودک شما در بازی از حضور دیگر افراد بی اطلاع است و یا به نظر می رسد که از طریق مشاهده تعامل  یا ارتباط کلامی قادر به یادگیری مهارتهای جدید بازی نیست، این می تواند نشانه اختلال طیف اتیسم(اوتیسم) باشد.
در اینجا چند تفاوت بازی کودک دارای اختلال طیف اتیسم با دیگر کودکان به اختصار ذکر می گردد.

  • ترجیح برای تنهایی بازی کردن تقریبا برای تمام مدت (حتی زمانی که تشویق به بازی مشارکتی می گردند)
  • عدم توانایی و یا عدم تمایل به درک قوانین بازی مشترک(رعایت نوبت بازی،ایفای نقش در بازی،پیروی از اصول بازی ورزشی ،…)
  • مشارکت در اجزایی که بی هدف و تکراری به نظر می رسند(باز و بسته کردن درها،به خط کردن اشیاء ،به دیوار کوبیدن اشیاء و….)
  • ناتوانی و یا عدم تمایل به پاسخگویی به پیشقدم شدن های دوستانه بزرگسالان و همسالان(عدم ارتباط چشمی،و یا در صورت نگاه و ارتباط چشمی دنبال نکردن فرد و ارتباطی که با او برقرار گردیده است)
  • در ظاهر فراموش کردن کلمات و فعالیتهای دیگران در بازی (سرگردان شدن در بازی بدون درک اینکه درگیر بازی هستند و بی توجهی به اینکه بازی قوانینی دارد)
  • عدم تمایل و یا توانایی درک اصول بازی نمادین (تظاهر به بودن شخص دیگری یا تظاهر به اینکه یک اسباب بازی دارای خصوصیاتی انسانی است)برای دریافت اگاهی بیشتر در زمینه اختلال اتیسم مطالعه مقاله افراد دارای اختلال اتیسم چگونه فکر می کنند را به شما پیشنهاد می کنیم.

چه چیزی در بازی کودک دارای اختلال طیف اتیسم به نظر عادی است؟

اگرچه که کودکان نوپا به نظر می رسد که تمایل دارند در بازی های انفرادی شرکت کنند اما اکثرا به سمت بازی های موازی می روند. بازی هایی که بیش از یک کودک همزمان مشغول به یک فعالیت اند(دو کودک همزمان در حال بازی با دو ماشین هستند)در دو یا سه سالگی بیشتر کودکان برای دستیابی به یک هدف با هم بازی می کنند،در یک بازی مشارکت می کنند و یا باهم تعامل برقرار می کنند.اما کودکان نوپای دارای اختلال طیف اتیسم در ابتدای راه و در تنوعی از بازی های انفرادی گیر می کنند و درگیر فعالیتهایی می گردند که معنی و هدف مشخصی ندارد.
بازی های موازی اوتیسمدر ادامه مواردی ذکر می گردد که ممکن است برای والدین خردسال و نوپای دارای اختلال طیف اتیسم آشنا به نظر برسد:

  • کودک بارها و بارها برگ ها،خاک و یا شن ها را به هوا پرتاب می کند.
  • کودک بارها و بارها یک پازل را به یک شیوه تکمیل می کند.
  • کودک اشیاء را به یک شیوه در کنار هم یا بر روی هم قرار می دهد و اگر کسی قصد داشته باشد این الگو را به هم بزند ناراحت می گردد.
  • کودک بارها و بارها اسباب بازی ها را بدون اینکه معنای اشکاری داشته باشد و یا در بازی معنی خاصی داشته باشد مرتب می کند.نظمی که برای ما هیچ معنی خاصی در بازی ندارد.برای نمونه کودک غیر اتیستیک ممکن است مجموعه ای از ماشینهایش را روی زمین کنار هم بچیند و به انها بگوید قطار و یا انها را در کنار هم به شکل چهار گوش بچیند و بگوید پارکینگ. اما کودک دارای اختلال طیف اتیسم ردیف کردنش را به معنای قطار و یا پارکینیگ نمی داند.یک وجه تمایز دیگر این است که کودک غیر اتیستیک ممکن است برای این کار خود حتی بتواند داستانی چند کلمه ای بیان کند اما کودک دارای اتیسم تعریفی از این ردیف کردن برای ما ندارد.

هرچه کودکان دارای اختلال طیف اتیسم بزرگتر می گردند مهارتهای انها بهبود می یابد.قوانین بازی را فرا می گیرند، اما با این حال هنگامی که این اتفاق می افتد رفتارهای انها هنوز هم کمی متفاوت از رفتار کودکان دیگر است. به عنوان مثال ممکن است:

  • انها چنان بر اصول خود باشند که نتوانند تغییرات لازم در بازی ها را به راحتی قبول کنند.
  • بازی های مشترک با دیگر کودکان ممکن است برای انها غیر ممکن باشد(بازی های ویدئویی انفرادی می تواند برای کودکان دارای اختلال طیف اتیسم تبدیل به یک وسواس تبدیل گردد)
  • بر روی یک جنبه فرعی یک بازی متمرکز گردند (جمع اوری اطلاعات آماری بازی فوتبال بدون اینکه این بازی را انجام دهند و یا به خود بازی علاقه مند باشند).
بیشتر بخوانید:  روش درمانی ومداخلاتی جاسپر برای بهبود توجه مشترک و گفتار کودک دارای اتیسم(اوتیسم)

ordibehesht autism center

چرا بازی برای کودکان دارای اختلال طیف اتیسم(اوتیسم) سخت و دشوار است؟

بیشتر این کودکان با چالشهایی دشواری روبه رو  هستند که بین انها و ارتباطات اجتماعی معمولی فاصله می اندازد از جمله این چالشها می توان به  :

فقدان مهارتهای حسی:

کودکان دارای اختلال طیف اتیسم دربیشتر حسهای خود دچار اختلال پردازش حسی هستند و اطلاعات در ذهن انها بدرستی پردازش نمی گردد متاسفانه این عدم پردازش حسی، برونداد درستی هم نخواهد داشت.به همین خاطر است که ممکن است کودکی دارای اتیسم در فرایند بازی به جای تمرکز بر بازی و یا لذت بردن از فرایند بازی و درگیر شدن در ان،به خاطر اضافه بار حسی گوشهای خود را بگیرد،جیغ بکشد و یا خود را تحریک دیداری کند و دستانش را درمقابل نور خورشید تکان دهد و یا اینکه به جای بازی با دیگر کودکان مشغول غلطیدن کف زمین گردد. اما کودک غیر اتیستیک با تمام حسهای خود درگیر بازی می گردد و از بازی لذت می برد و هیچ چیزی نمی تواند تمرکز او را در زمان بازی بگیرد.

عدم مهارتهای تقلید:

کودک در حال بازی نمادین و در نقش پزشک
بازی وانمودی

کودکان غیر اتیستیک معمولا در زمان بازی با مشاهده چگونگی بازی دیگران از انها تقلید می کنند.برای نمونه یک کودک در حال رشد معمولی ممکن است به محض اینکه یک کودک دیگر درکنار او مشغول به بازی با لگو ها گردد او نیز از این رفتار تقلید کند. اما کودک مبتلا به اختلال طیف اتیسم حتی ممکن است اصلا متوجه نشود که دیگران در کنار او مشغول به بازی با لگو ها هستند و تقریبا بعید است که از رفتار دیگران نیز در این شرایط تقلید کنند.

کمبود مهارت بازی نمادین:

بازی نمادین اصطلاح دیگری از فرایند رشد بازی در کودکان است و تا 3 سالگی بیشتر کودکان ابزارهای نسبتا پیچیده ای را برای شرکت در بازی های نمادین چه انفرادی و چه گروهی برای خود ایجاد می کنند. انها ممکن است از ابزار دقیقا به همان گونه ای استفاده کنند که طراحی گردیده است. برای نمونه از قاشق اسباب بازی به شکل نمادین غذا می خورند.ویا غذای مصنوعی را در قاشق غذا خوری معمولی می خورند.پس از ان کودکان از بازی های خلاقانه برای بازی های نمادین استفاده می کنند. مانند استفاده از یک جعبه به عنوان یک خانه و یا یک برس سر به عنوان ماشین.<span “>اما کودک مبتلا به اختلال طیف اتیسم به ندرت مهارتهای بازی نمادین را بدون کمک انجام می دهند.انها ممکن است یک ماشین را در یک سطح شیب دار قرار دهند و از حرکت و پرتاب آن لذت ببرند. اما بعید به نظر می رسد که به جای ماشین صدا ایجاد کنند و به جای راننده آن حرف بزند، مگر اینکه به انها به صورت مکرر و جدی اموزش داده شود. حتی ممکن است انها درگیر بازی نمادین گردند اما بارها و بارها همان لحن و فعالیت را تکرار کنند و درگیر فعالیتها و حرکتهای تکراری و کلیشه ای گردند و حتی سناریوی بازی خود را تا ابد بدون تغییر بگذارند.درصورتی که بازی نمادین کودک غیر اتیستیک هر بار با دفعه قبل متفاوت است و خلاق به پیش می رود.

فقدان مهارتهای ارتباطی:

بی توجهی کودک به انچیزی که مورد توجه مادر است
عدم توجه مشترک

برای انجام موفقیت امیز بازی و تقلید معمولا کودکان غیر اتیستیک تعامل برقرار می کنند و در این ارتباط به سرعت یادمی گیرند که از اهداف بازی پیروی کنند.اما کودکان دارای اختلال طیف اتیسم تمایل به جذب در خود دارند و ارتباط کمی برقرار می کنند و یا درگیر با همبازی ها می شوند. همسالان همبازی کودکان دارای اختلال طیف اتیسم ممکن است این رفتار او را نوعی نادیده گرفتن بدانند و این رفتار را ازار دهنده ببینند و از بازی با این کودک خارج می گردند و یا اینکه انها هم رو به بازی انفرادی می اورند.متاسفانه در مواردی هم والدین گزارش می کنند که کودکشان مورد آزار دیگر کودکان قرار گرفته است و به انها حمله شده چراکه دیگر کودکان رفتار کودک دارای اختلال طیف اتیسم را نوعی خود خواهی یا انحصارطلبی طلقی می کنند(برای نمونه یکی از والدین مرکز عنوان می نمود که کودکش در پارک همبازی ندارد، چون او ارتباط برقرار نمی کند، با دیگر کودکان دوست نمی شود و در زمانی که در صف سرسره همه ایستاده اند نمی تواند تعامل خوبی برقرار کند و بیشتر مشغول حرکات تکراری خود می گردد و دیگر کودکان نیز به همین خاطر از او دور می شوند چون او از انها متفاوت رفتار می کند!)

فقدان مهارت توجه مشترک:

مهارت توجه مشترک مهارتی است که ما وقتی به چیزی با یک شخص دیگر توجه می کنیم ،از ان استفاده می کنیم.ما از توجه مشترک وقتی که یک بازی اشتراکی را با دیگری انجام می دهیم استفاده می کنیم.برای نمونه  نگاه کردن به یک پازل با دیگران و به صورت گروهی کار و فکر کردن. اما افراد دارای اختلال طیف اتیسم اغلب در توجه مشترک خود دچار اسیب اند. این مهارت را می توان به انها یاد داد اما انها نمی توانند در این مهارت به تنهایی رشد کنند.

آموزش مهارتهای بازی به کودکان دارای اختلال طیف اتیسم

اگر نبود مهارتهای بازی یکی از علائم نخستین اختلال طیف اتیسم است،ایا می توان به کودک مبتلا به اختلال طیف اتیسم بازی را اموزش داد؟پاسخ،در بسیاری موارد بله است.در حقیقت چندین رویکرد درمانی مبتنی بر بازی برای کودکان دارای اختلال طیف اتیسم وجود دارد که درمانگران والدین و یا خواهر و برادران کودکان دارای اختلال طیف اتیسم می توانند نقش فعالی در روند آن داشته باشند که شامل این روش ها است:

همه این تکنیک ها توسط والدین درمانگران یا معلمان قابل استفاده اند و می توانند به روند رشد کودک دارای اختلال طیف اتیسم کمک کنند.با این وجود هیچ کدام تضمینی برای این کار ندارند.در این رویکردها کودکان مبتلا به اتیسم مهارتهای بازی کاملی را تجربه می کنند و این ممکن است برای برخی از انها چالش برانگیز باشد.من بارها و بارها کودکان دارای اتیسم مرکز را دیده ام که در زمان بازی کردن کودکان دیگری اند. انگار که این کودکان دچار اختلالی به نام اتیسم نیستند. انها در بازی های خود حرف می زنند، ارتباط برقرار می کنند، در کار همدیگر فضولی می کنند و در مواقعی نیز خبرچینی یکدیگر را می کنند و این زمانی است که مربی انها از شدت خوشحالی می خندد و با هیجان این کار را برای دیگران باز گو می کند.و این باور پذیر نیست چراکه این کودکان تا دو سال پیش به زور می شد با انها حتی یک ارتباط چشمی ساده برقرار نمود ولی اکنون انها پر از شادی و هیجان اند.
بازی به کودکان کمک می کند تا مهارتهای حرکتی زبانی ،ارتباطی،مهارتهای تفکر،و حل مساله ومهارتهای اجتماعی خودرا رشد دهند.اما اختلال طیف اتیسم می تواند بر فرایند پیشرفت بازی این کودکان تاثیر گذارد. هرچند کودکان دارای اختلال طیف اتیسم از بازی لذت می برند اما برخی از بازی ها برای انها دشوار است. برای انها معمولی است که محدودیتهایی در بازی داشته باشند یا به شکل تکراری با اسباب بازی بازی کنند.برای نمونه با چرخهای یک ماشین بازی کنند و یا دوست داشته باشند که حرکت چرخها را ببینند و یا اشیایی که می چرخند را تماشا کنند یا اینکه یک پازل را بارها و بارها از یک تکه شروع کنند به چیدن و از این کار لذت ببرند.

بیشتر بخوانید:  سبکها و شیوه های فرزندپروری والدین و کودک دارای اختلالات طیف اتیسم(اوتیسم)

مهارتهایی که بایستی برای کودک دارای اختلال طیف اتیسم مهیا نمود:

بازی اکتشافی کودک دارای اوتیسم

کودکان خردسال به شش نوع بازی مشغول می گردند که به صورت مرحله ای رشد می یابد اما کودکان دارای اتیسم ممکن است در هر مرحله به کمک بیشتری نیاز داشته باشند.

بازی اکتشافی:

این زمانی است که اطفال خرد سال به جای بازی با اشیاء و اسباب بازی ها به اکتشاف انها می پردازد. در این مرحله کودک بلوک ها را به دهان می برد و یا به دستان یک عروسک نگاه می کند.در این مرحله از بازی کودکان از طریق اکتشاف شکلها ،رنگ ها و اندازه ها و بافتها دنیای پیرامون خود را یاد می گیرد. شما می توانید با الگو گیری از این بازی، پیرامون را به شکلی بسازید که موجبات یادگیری او را مهیا کند. برای نمونه او را در حمام تشویق کنید که آب را به اطراف بپاشد و صابون را به دستان خود بمالد،لیف را در دهان بگذارد و ان را میک بزند ویا بافتهای مختلف را درون آب تجربه و لمس کند و….تمامی اینها از طریق اکتشافات حسی شالوده هایی را در مغز کودک دارای اختلال طیف اتیسم ایجاد می کند که در اینده می تواند مورد استفاده او قرار گیرد.تمامی کودکان بدون این شالوده های حسی در اینده ممکن است دچار مشکل گردند و این امر می تواند منجر به فقرپایگاه داده های حسی انها گردد.

بازی علت و معلول:

در این شرایط کودکان با اسباب بازی هایی بازی می کنند که برای رسیدن به یک نتیجه مورد نظر به یک عمل نیاز دارند.برای نمونه فشار دادن یک دکمه برای پخش موسیقی و یا فشار دادن دست عروسک برای شنیدن خنده عروسک.این بازی به کودکان دارای اختلال طیف اتیسم می اموزد که اعمال انها دارای اثراتی است که می تواند برای انها پیامد های خوشایند و یا ناخوشایندی داشته باشد و از طرفی کنترل داشتن بر روی عوامل محیطی برای بدست اورد پیامد ان.
در این دو مرحله شما بایستی به کودک دارای اختلال طیف اتیسم خود کمک کنید تا از طریق اکتشاف یاد بگیرد با اسباب بازی های خود کار کند و شما بایستی او را تشویق کنید.این تشویق اورا ترغیب به تکرار عملکرد صحیح دوباره می کند.همینطور اورا به کار با اسباب بازی های علت و معلولی تشویق کنید. زمانی که او پیامد را ببیند خودش تلاش می کند که آن را تکرار کند.زمانی که وارد این مرحله شدید تلاش کنید تنوع اسباب بازی های علت و معلولی خود را بیشتر کنید تا کودک شما تنها به دنبال یک معلول واحد در بازی های خود نباشد و نتایج و معلولهای احتمالی دیگر را نیز بپذیرد.همچنین فرصتی مناسب برای اموزش به فرزندانتان است که چگونه از شما کمک بخواهد و با نوبت گرفتن بازی کند. برای نمونه شما می توانید با فشار دادن دکمه ای نوبتی کاری کنید یا به نوبت دکمه های کیبورد حیوانات را فشار دهید و صدای هر حیوان را بشنوید و نام ان را بگویید.

نکته:اگر کودک خردسال شما به اکتشاف در محیط نمی پردازد و یا به محرکات حسی واکنشی غیر معمول نشان می دهد و یا اینکه تنها به دنبال دریافت یک نوع محرک حسی است بایستی به یک متخصص در زمینه اختلالات رشدی مراجعه نمایید.به همین منظور شما بایستی بیش از پیش کودک خود را بشناسید و عملکرد او را بررسی کنید. این امر به شما کمک می کند تا اگر کودک خردسال شما مشکوک به اختلال طیف اتیسم باشد مداخلات بموقع برای او سریعتر اجرا گردیده و فاصله رشدی او با دیگر کودکان را کمتر گردد.

بیشتر بخوانید:  تفاوتهای اختلال طیف اتیسم(اوتیسم)با اختلال تاخیر گفتار و زبان

بازی با اسباب بازی یا بازی کاربردی

بازی با اسباب بازی کاربردی و اوتیسماین ،مرحله یادگیری نحوه کار با بازی و استفاده از اسباب بازی ها است به روشی که برای ان ساخته شده اند.برای نمونه هل دادن ماشین اسباب بازی، تکان دادن اسباب بازی برای صدای آن و یا پرتاب کردن توپ.
اگر در این مرحله شما با کودک دارای اختلال طیف اتیسم خود چالشهایی دارید ایده های زیر می تواند به شما کند کند:

  • در مقابل کودک خود بنشینید تا او بتواند به شما نگاه کند، با شما ارتباط برقرار کند و ببیند شما چه کاری انجام می دهید پس در بازی در دیدرس او باشید.چراکه این کار ارتباط او را در بازی بیشتر می کند.
  • یک یا دو اسباب بازی که از آنها لذت می برد را در بازی خودتان به کودکتان پیشنهاد کنید تا او در انتخاب آنها چالشی نداشته باشد.
  • به جای اینکه بازی کودک را هدایت کنید به کاری که کودک انجام می دهد بپیوندید. برای شروع می توانید به کپی کردن کارهایی بپردازیدکه کودک شما ان را انجام می دهد و بعد از آن نا محسوس انچه می خواهید به بازی اضافه کنید.برای نمونه اگرکودک شما چرخهای ماشین را می چرخاند شما هم شروع کنید به چرخاندن چرخهای انطرف ماشین و سپس ماشین را به شکل صحیح بچرخانید و انرا در کف زمین حرکت دهید و بگویید” قان قان قان”.یا اگر کودک شما دائم حرکت تکراری را با ماشین باربری انجام می دهد شما هم همین کار را انجام دهید ولی بعد از مدتی یک شی را در قسمت بار ماشین قرار دهید و با حرکت ماشین ان را جای دیگری خالی کنید.نمونه ای دیگر،در زمانی که با کودکی اتیستیک در پارک بازی می کردم او علاقه داشت شاخه های شکسته و کوچک درختان را بر روی چمن ها کنار هم ردیف کند و پس از ان شروع به خوشحالی می کرد من هم همین کار را کردم وبعد از چند بار شروع کردم چوبهای ردیف شده ام را دارای شکل کنم. برای نمونه چوبهای خطی ردیف شده را تبدیل به مربع های ردیف شده کردم.برای من جالب بود که او مخالفتی نکرد، گریه ای نکرد و جیغ نکشید و او هم به مانند من با شاخه های خشک اشکال هندسی را می ساخت و انها را خطی ردیف نکرد.
  • کودک دارای اختلال طیف اتیسم خود را ترغیب کنید تا از شما الگو برداری کند و این کار را می توانید با گفتن این جمله که “حالا می خواهیم رانندگی کنیم شروع کنید”دست او را گرفته و بر روی ماشین قرار دهید و ماشین را حرکت دهید.
  • به کودکتان پاداش دهید. به او افرین بگویید و یا اینکه به صورت کاربردی بعد از عملکرد مثبتش با او حباب بازی کنید.
  • اینکه چه زمانی باید بازی را متوقف کنید هم مهم است به همین خاطر علائم بی حوصلگی یا عدم علاقه به فعالیت را نیز در زمان بازی بررسی کنید.
  • به یاد داشته باشید که به کودک دارای اختلال طیف اتیسم در هر زمان و در هر موقعیتی بگویید که چه کاری می خواهید انجام دهید.حتی می توانید ریزترین فعالیتها را نیز به انها بازگو کنید.اگر او بداند که چه چیزی در انتظارش است و یا باید منتظر چه پیامدی باشد، هم می تواند انگیزه او را بالا ببرد و هم می تواند بازی را لذت بخش تر کند.در این شکل شما بازی پویا تری دارید.

در تمام مراحل بازی با کودک خردسال دارای اختلال طیف اتیسم خود و یا حتی کودکی که مشکوک به اتیسم است و در زیر سن تشخیص، صحبت کنید.در مورد همه چیز،درمورد بافت،در مورد رنگها،درمورد شکلها ،در مورد مزه ها با او حرف بزنید.اگر حتی یک جغجغه را نیز به دست او می دهید با او در مورد صداها و تکان دادن صحبت کنید، مطمئن باشید او همه چیز را ثبت و ضبط می کند و در اینده نزدیک به شما بازگو می کند.

بیشتر بخوانید:  خانه مناسب برای کودکان دارای اختلال طیف اتیسم(اوتیسم) چگونه است؟

توانایی بازی با اسباب بازی یک پله مهم به سمت انواع و مراحل بازی است که در زیر توضیح داده می شود.

بازی های ساختنی

این بازی زمانی است که کودک چیزی را می سازد و تمایل به بازی هدف مند دارد و در بازی در نهایت به هدفی دست می یابد. برای نمونه کامل کردن یک پازل قطعاتی و یا ساختن برج با لگو ها. در این مرحله کودکان دارای اختلال طیف اتیسم دچار تاخیر می گردند و قطعا نیاز به کمک پیدا می کنند. در حالی که کودکان غیر اتیستیک معمولا بدون هیچ مشکلی به این مرحله می رسند و از ان گذار می کنند.البته ممکن است در برخی مواقع کودکان دارای اختلال طیف اتیسم از کودکان غیر اتیستیک در تکمیل پازل و یا لگو بازی برتری داشته باشد.برای کودک دارای اختلال طیف اتیسم می توانید در بازی های ساختنی اول شما انچه باید درست شود را بسازید و به فرزندتان نشان دهید که چگونه باید این کار را انجام دهد یا حتی می توانید از عکس هایی استفاده کنید که نشان می دهد یک برج چگونه ساخته می شود.

بازی های فیزیکی

این بازی مستلزم مهارت بدنی و حرکتی و از طرفی هم زمینه ساز فعالیت بدنی و حرکتی است.پس این مرحله از بازی دو سر بُرد است.بازی بدنی تجربه تعامل و ارتباط با سایر افراد و اشیاء اطراف را برای همه کودکان مهیا می کند.در بازی های فیزیکی مهارتهای حرکتی درشت کودک دارای اختلال طیف اتیسم بهبود می یابد و همینطور در این بازی ها می توان هماهنگی حرکتی این کودکان را افزایش داد.

بازی های وانمودیبازی های وانمودی و اوتیسم

این بازی در شرایطی است که کودک تظاهر به کاری در زمان بازی می کند و از تصورات خود در بازی استفاده می کند.نمونه هایی از این بازی غذا دادن به عروسک خرس،ادای ابر قهرمان ها را در اوردن،تظاهر به رانندگی ماشین و یا خلبانی کردن است. این بازی معمولا در سن دو سالگی اتفاق می افتد و پیچیده ترین شکل بازی است.این بازی برای رشد مهارتهای مورد نیاز برای ارتباط و کلام اهمیت ویژه ای دارد و درست در زمان رشد زبانی بوجود

  • می اید.اما این بازی در کودکان دارای اختلال طیف اتیسم با تاخیر اتفاق می افتد. ولی در نهایت برخی از کودکان دارای اختلال طیف اتیسم می توانند در بازی های وانمودی نیز رشد کنند.کودک شما می تواند با کمک شما اقدام به وانمود به رانندگی کردن یا اسب سواری کردن یا حتی خرس بودن کند.اگر شما با او این بازی را انجام دهید اورا مطمئنا ترغیب خواهید کرد که اونیز این کار را انجام دهد. برای بهتر انجام شدن این کار حتما حتما حتما از فعالیتهای خنده دار استفاده کنید.بازی های وانمودی برای کودکان می تواند بسیار خنده دار باشد.این کار را برای کودک دارای اختلال طیف اتیسم خود انجام دهید، مطمئنا نتیجه بخش است.شما می توانید با نقش افرینی و بازی های نمایشی او را نیز درگیر بازی های وانمودی کنید. شما یک خرس باشید باشید و او یک بچه خرس. برای این کار می توانید حتی لباس تهیه کنید،صورتتان را نقاشی کنید،صدایتان را تغییر دهید و به مانند خرسها با بچه هایش به دنبال مورچه در زیر فرش و یا گوشه های دیوار و یا به دنبال عسل در کابینت های اشپز خانه باشید. مطمئن باشید که او شما را نگاه می کند. چراکه کودکان دارای اختلال طیف اتیسم از حرکات اغراق امیز و افراطی خوششان می اید.شما حتی می توانید اگر حوصله داشته باشید کم کم بازی های وانمودی را به بازی هایی خلاق تبدیل کنید.(این بازی را با یک پسر دارای اختلال طیف اتیسم شدید و بزرگسال انجام دادم و جلسه بعد دیدم که او یک ماسک خرس مقوایی برای خودش و من به همراه اورده است).
بیشتر بخوانید:  درباره اختلال طیف اتیسم(اوتیسم)بیشتر بدانیم

کودکان دارای اختلال طیف اتیسم از چه بازی های خوششان می اید؟

در مطالعه ای که کتی رالبت دودی استاد یار اموزش استثناییSUNY Buffalo Stateانجام داد و در مجله پزشکی و علوم امریکای شمالی به چاپ رسیده است مشخص نمود که کودکان دارای اختلال طیف اتیسم بیشتر رغبت به چه بازی هایی دارند.او عنوان می کند که کودکان دارای اختلال طیف اتیسم بیشتر رغبت دارند درگیر بازی هایی شوند که 1- بازخورد حسی قوی2- نتایج علت و معلولی 3- حرکت های تکرار شونده داشته باشد.در این مطالعه که در بیمارستان بوفالو صورت گرفته است بازی هایی در اختیار کودکان قرار داده شد تا کودکان دارای اختلال طیف اتیسم بتوانند ازادانه انها را انتخاب و انجام دهند. و مشاهده گردید که کودکان دارای اتیسم این سه بازی که در زیر ذکر گردیده را بیش از همه انتخاب نمودند:

  1. بالا رفتن از پله ها و پایین انداختن توپ و تماشای آن از بالای پله ها(در این بازی بازخورد حسی قوی ،نتایج علت و معلولی وحرکتهای تکرار شونده مستتر است)
  2.  چرخاندن یک اسیاب بادی کوچک با استفاده از اهرم هندلی(در این بازی بازخورد حسی قوی ،نتایج علت و معلولی وحرکتهای تکرار شونده مستتر است)
  3.  بازی با جعبه برنج(در این بازی بازخورد حسی قوی وحرکتهای تکرار شونده مستتر است)

این سه بازی برترین و محبوب ترین بازی ها در میان کودکان دارای اختلال طیف اتیسم در این مطالعه بود. اما چرا بیشتر افراد این مطالعه این سه بازی را انتخاب نمودند؟
علاوه بر حسهای بینایی،شنوایی،بویایی،بساوایی،چشایی دو حس دیگر نیز وجود دارند که بایستی در مورد کودکان دارای اختلال طیف اتیسم به انها توجه فراوانی نمود. حس وستیبولار و حس (حسگرهای)پروپریوسپتیو.وستیبولا به ما کمک می کند تا تعادل خود را حفظ کنیم و بدانیم بدنمان چگونه در فضا قرار دارد.پروپریوسپتیو به (در ساده ترین تعریف)واکنش مفاصل ما به حرکت و فشار مربوط است و همین حس است که ماساژ بافتهای عمیق را برای کودک دارای اختلال طیف اتیسم لذت بخش می کند و کودکان دارای اختلال طیف اتیسم اکثرا بازی هایی را انتخاب می کنند که حواس وستیبولار و پروپریوسپتیو و همچنین حسهای دیگر را در این کودکان درگیر می کند.دودی با اشاره به اینکه حرکت مستلزم درگیر شدن حس وستیبولار،پروپریوسپتیو و بینایی است می گوید”کودکان دارای اختلال طیف اتیسم تمایل به حرکت و راه رفتن دارند و اگرنتوانند حرکت کنند، دوست دارند اشیاء متحرک را تماشا کنند. به همین خاطر است که فقط تماشای پروانه های اسیاب بادی انها را مشغول می کند.از طرفی در این بازی علت و معلول نیز وجود دارد به خاطر اینکه انها بایستی اهرم هندلی را نیز بچرخانند تا پروانه ها بچرخد. و حرکت تکراری چرخیدن نیز نیاز سوم انها یعنی تکرار و کلیشه ها را براورده می سازد.بالا رفتن از پله ها نیز هر سه حس مورد نیاز را براورد می کند و بازی با برنج نیز 2 نیاز را براورده می سازد.
برای دریافت اگاهی بیشتر در زمینه اختلال اتیسم مطالعه مقاله نظریه های اتیسم:تئوری نقص عملکرد اجرایی را به شما پیشنهاد می کنیم.
دانستن اینکه کودک دارای اختلال طیف اتیسم چه بازی هایی را ترجیح می دهد میتواند مزایای فراوانی داشته باشد که تعدادی از انها در زیر امده است:

  1. ما درمانگران با دانستن نوع بازی هایی که کودکان مبتلا به اختلال طیف اتیسم ترجیح می دهند می توانیم از چنین بازی هایی برای تقویت مثبت در محیط درمانی و اموزشی استفاده کنیم.
  2. دانستن اینکه کودک دارای اختلال طیف اتیسم چه بازی هایی را ترجیح می دهد می تواند در ایجاد ارتباط و پایداری ارتباط به ما کمک کند.برای نمونه در روز اول اشنایی ما با کودک دارای اختلال طیف اتیسم می توانیم از این سه نوع ارجحیت برای بازی استفاده کنیم تا کودک را بیشتر به خود جذب کنیم و ارتباط موثر تری برقرار کنیم.
  3. از این طریق می توانیم برخی از رفتار ها را در بازی کودکان برای خود تعریف کنیم و بدانیم که چرا کودک دائم این حرکت را می خواهد انجام دهد و ما درمانگران چگونه می توانیم این حرکات را تغییر داده و یا به انها فاکتوری اضافه کنیم.بازی های حسی و اوتیسم
  4. در مورد بالا اشاره شد که در صورت امکان رفتاری را در بازی تغییر دهیم. اما نکته مهمی وجود دارد که با دانستن سه ارجحیت ما می توانیم دریابیم که چه رفتاری را نباید تغییر دهیم و تغییر در برخی رفتار ها می تواند چه عواقبی برای یک کودک داشته باشد. برای نمونه اگر کودک حرکتی را برای ارامیدگی و مدولاسیون حسی انجام می دهد نباید ان را تغییر داد مگر اینکه جایگزینی قوی تر برای آن داشته باشیم.برای نمونه در اختیار قرار دادن رشته های تسبیح می تواند برای کودک دارای اختلال طیف اتیسم شدید به آرمیدگی او کمک کند.
  5. در این صورت ما می توانیم ارجحیت های حسی کودک و اینکه چه راهبرد های حسی می توانیم برای او استفاده کنیم را بیابیم.
  6. در این صورت می می توانیم دریابیم که چه چیزی کودک دارای اختلال طیف اتیسم را به هم می ریزد و چه چیزی فرایند بازی و درمان را مختل می کند.
  7. با دانش در مورد بازی کودک و نیاز های او میتوانیم فعالیتی خوشایند و لذت بخشی را مهیا کنیم که هم کودک از ان لذت می برد و هم ما درمانگران می توانیم به اهداف طراحی شده خود دست یابیم.

در پایان
متاسفانه افراد و موسسات فراوانی هستند که در لیست خدمات خود به بازی درمانی نیز اشاره می کنند اما بایستی شما خانواده گرامی مدنظر داشته باشید که بازی با کودک دارای اتیسم نیازمند تخصص و مهارت است و بایستی فرد متخصص بازی درمانی از اختلال طیف اتیسم و همچنین نحوه بازی با این کودکان آگاهی کامل داشته باشد.در صورتی که فرد متخصص ،دارای این دو شرط اصلی یعنی آگاهی از اتیسم و آگاهی از نحوه بازی با این کودکان باشد، می توان به کودک دارای اتیسم کمک نمود تا از مزایای بینهایت بازی بهره مند گردد.در اینجا باز هم ذکر این نکته لازم است که هر فعالیتی را نبایستی بازی درمانی طلقی نمود چراکه بازی درمانی بایستی بر اساس شناخت و دانش لازم و کافی باشد.ordibehesht autism center

4/5 - (3 امتیاز)
اشتراک گذاری محتوا
مهدی فولادگر

مهدی فولادگر

مدت زیادیست که با کودکان اتیسم آشنا هستم اما هنوز احساس می کنم باید انها را بهتر بشناسم. البته نه علائم و رفتار های آنها را، بلکه خوبی و پاکی شان را. اموری که امروزه همه با آنها غریبه ایم.

مطالب مرتبط

تنها راه غلبه بر اختلال اتیسم دانش و آگاهی از این اختلال است!

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

آیا نیاز به مشاوره تخصصی در حوزه اتیسم دارید؟