درمان رفتار کلامی برای اتیسم(اوتیسم)

چکیده:
بوسیله درمان رفتار کلامی میتوان ارتباط را با استفاده از تمارینی بر گرفته از رویکرد درمانی ای بی ای و تئوری رفتارگرای معروف بی اف اسکینر آموزش داد.یک کودک،نوجوان یا بزرگسال دارای اتیسم(اوتیسم)به واسطه درمان رفتار کلامی،برای یادگیری زبان به وسیله ارتباط دادن کلمات با اهداف و نیاتش تحریک و بر انگیخته میگردد.در این رویکرد دانش آموزان یاد میگیرند که کلمات میتواند به آنها برای بدست آوردن تمایلات و اشیاء مورد علاقه شان یا رسیدن به اهداف،کمک کننده باشد.

درمان رفتار کلامی یکی از اصول کار با کودکان دارای اتیسم است که می توان آن را در هر شیوه درمانی ترکیب ومورد استفاده قرار داد

این درمان از تمرکز بر روی کلمات به عنوان برچسب دوری می کند و در عوض دانش آموز دارای اتیسم (اوتیسم)یاد می گیرد که چگونه  از زبان برای تقاضا کردن و ایده های ارتباطی خود استفاده کند. به عبارت دیگر این مداخله بر  فهمیدن این مهم متمرکز است که ما برای چه از کلمات استفاده می کنیم؟ در درمان رفتار کلامی ، کلمات  به وسیله عملکردشان و نه فقط بر اساس صدایشان تعریف می گردند.اسکینر،کتاب رفتار کلامی را برای شرح دادن تحلیل کاربردی زبان در سال 1957منتشر ساخت.درمان رفتار کلامی براین ایده پایه ریزی شده که زبان یک نوع یادگیری رفتاری است. در سال 1970 از تئوری اسکینر برای درمان کودکان با ناتوانی های رشدی استفاده گردید و مورد پسند محققان و درمانگرانی مانند جک مایکل، وینسنت کاربون، مارک ساند برگ و جیمز پارتینگتون قرار گرفت. در برخی برداشتها رفتار کلامی بعنوان هرگونه رفتاری که تحت تاثیر یا معلول رفتار های اشخاص دیگر است تعریف می شود  . ساندبرگ عنوان می کند که از سال 2001 رویکرد درمان رفتار کلامی مورد مطالعه قرار گرفته و نتایج آن نشان دهنده موثر بودن این رویکرد بر کودکان می باشد.برای دانستن همه چیز درباره اوتیسم مطالعه مقاله اوتیسم چیست؟انواع،علت ها و درمانها را پیشنهاد می کنیم​.​

کتاب رفتار کلامی بی اف اسکینر

تئوری درمان رفتار کلامی هم برای تحلیل ارتباط مناسب و هم نامناسب مورد استفاده است. بیشتر افراد اُتیستیک برای ارتباط برقرار کردن در تلاش هستند ولی رفتار کلامی آنها نامناسب است. بعنوان مثال یک کودک مبتلا به اتیسم ممکن است برای بدست آوردن یک عروسک در عوض اینکه درخواست کلامی مبنی بر(( لطفاً عروسک رو به من بدهید))داشته باشد، جیغ بزند و یا برای ارتباط یا بازی با دیگرکودکان به جای درخواست یا نشان دادن  نیت خود شروع به نیشگون گرفتن کند. به همین دلیل یکی از اهداف تحلیلگر رفتاری در استفاده از درمان رفتار کلامی این است که رفتار های کلامی مناسب را با نامناسب تعویض کند.به اعتقاد اسکینر،گفتن و شنیدن، پاسخهایی هستند كه مانند هر پاسخ دیگری متاثر از تقویت اند؛ بنا بر این، هر گونه بیانی اگر تقویت شود تكرار می گردد. اسكینر پاسخ های كلامی را برحسب چگونگی رابطه آنها با فرایند تقویت، یعنی برحسب اینكه چه كاری انجام می گیرد تا تقویت دریافت شود،طبقه بندی كرده است. این طبقه بندی به طور خلاصه عبارتست از :

  1. درخواست(خواستن) :تلاشی برای درخواست یا بدست آوردن برخی چیزها است. برای مثال وقتی کودک می گوید ((اسباب بازی)) ، این یک درخواست برای بدست آوردن است. یا به عبارت دیگر برآورده شدن درخواست مطرح شده در یك رابطه كلامی، سبب تقویت درخواست(بیان)می شود و بار دیگری كه نیاز به وجود بیاید شخص مبتلا به اتیسم احتمالاً همان درخواست را تكرار می كند.
  2. پژواک: اشاره دارد به تقلید صوتی. برای مثال وقتی کودک می شنود((سلام باب))او نیز می گوید سلام باب و تقویت کننده دریافت می کند. به شکل دیگر وقتی پاسخ كلامی شخص دیگری عینا و كلمه به كلمه تكرار شود تقویت می گردد. رفتار پژواكی پیش نیاز رفتار كلامی پیچیده است.برای اگاهی بیشتر در زمینه اختلال طیف اتیسم مطالعه مقاله درمان اختلال طیف اتیسم و تاریخچه انرا پیشنهاد می کنیم.
  3. نامیدن(شناخت)تلاشی برای نامیدن یا برچسب زدن به برخی چیزها است. برای مثال وقتی کودک درحال اشاره کردن به اسباب بازی نام آن را نیز بیان می کند و یا با گفتن جمله بازی می خوام به ای پد برچسب می زند. در این کارکرد کودک پس از گفتن نام آی پد با دست نیز آن را لمس می کند و سپس می تواند با آی پد کار کند.
  4. داخل کلامی(رفتار خود سنجی) اشاره دارد به زبان، تعامل و محاوره.این بخش به کودک اجازه مطرح کردن برخی چیزها که موجود نیست را می دهد. برای مثال وقتی کودک بلافاصله جمله ((من بازی میکنم با..))را با کلمه(( اسباب بازی))تمام می کند. این همچنین شامل واکنش به سوال چه کسی؟چرا؟ چه موقع؟ کجا؟ نیز می گردد. در زمانی که کودک روی ترامبولین در حال بالا پریدن است از کودک می خواهیم به کنار ترامبولین بیاید و این جمله را بیان می کنیم((من دارم ….)) و کودک در پاسخ این جمله را تکمیل می کند که ((من دارم بالا و پایین می پرم))این کار ممکن از چندین بار تکرار شود.پس از این می توان جملات کامل تری را با کودک کار نمود مانند ((من دارم بالا و پایین می پرم روی …)) و کودک پاسخ می دهد ((من دارم بالا و پایین می پرم روی ترامبولین))
بیشتر بخوانید:  رفتارهای تکراری وکلیشه ای دراختلال طیف اتیسم(اوتیسم)

درمان رفتار کلامی با خواستن یا نیاز به عنوان پایه ای ترین ملزومه زبانی آغاز می گردد. برای مثال  فردی اُتیستیک که یاد می گیرد بگوید کلوچه می تواند یک تکه کلوچه دریافت نماید. بلافاصله  بعد اینکه کودک نیازش بر طرف گردید درمانگر با تکرارکلمه و ارائه دادن موضوع درخواست شده شروع به تقویت در کودک اُتیستیک می نماید. سپس درمانگر کلمه را دوباره در زمینه های مشابه نیز استفاده می کند.نکته بسیار مهم این است که کودک اُتیستیک لازم نیست کلمه واقعی یا کامل  را برای دریافت موضوع مورد علاقه شان بیان بکنند. در شروع کردن ،آنها بسادگی نیازشان را با علامت دادن با هر معنی نشان می دهند.اشاره کردن به موضوع مورد درخواست یک شروع خیلی خوب است. این فرایند به کودک مبتلا به اتیسم در فهم این مطلب که ارتباط برقرار نمودن نتایج خوبی برایش مهیا می نماید، کمک می کند.و سپس درمانگر بر مبنای این فهم و یادگیری ارتباطات را به سمت گفتگو یا علائمی از کلمه واقعی سوق می دهد.برای اگاهی بیشتر در زمینه اختلال طیف اتیسم مطالعه مقاله اختلالات و بیماری های همراه با اتیسم و راهکارهای درمان انهارا پیشنهاد می کنیم.
نکته مهم: درمان رفتار کلامی ، یاگیری با خطای کمتر را در دستور کار خود دارد(که البته این دستور العمل اولیه در رویکرد تحلیل رفتار کاربردی یا aba نیز هست).به همینمنظور درمانگر برانگیزانده فوری و بیدرنگ را برای کمک به بهبود ارتباطات کودک مبتلا به اتیسم ارائه می کند. برای مثال کودکی که کلوچه می خواهد درمانگر می تواند کوچه را درمقابل صورت کودک بگیرد  و برای برانگیختن واکنش کودک بگوید کلوچه. سپس درمانگر کلوچه را بالا نگه می دارد و برای برانگیختن واکنش کودک برای گفتن کلوچه حرف((ک))را می گوید. پس از آن درمانگر ممکن است یک کلوچه را در خط دید کودک نگه دارد و فقط منتظر درخواست کودک گردد. هدف نهایی در این مثال این است که کودک اُتیستیک بدون هیچگونه بر انگیزاننده ای  وقتی او کلوچه می خواهد نام آن را بگوید.    
در یک جلسه درمان رفتار کلامی معمولی درمانگر یک سری از سوالات که ترکیبی از درخواستهای آسان و سخت است از کودک می پرسد(تعمیم محرک). این کار فراوانی موفقیت ها را افزایش و ناکامی ها را کاهش می دهد. به طور ایده ال درمانگر دستور العمل ها و موقعیتها را به شیوه هایی که قابل فهم باشد و منافع کودک را نیز تامین نماید تغییر می دهد (تحلیل موقیت از دشوار به ساده). اکثر این برنامه ها شامل حداقل یک تا سه ساعت کاردرهفته می گردد.برنامه های بسیار فشرده تر می تواند شامل ساعتهای بیشتری نیز باشد. علاوه بر این، درمانگران  پدر و مادر و دیگر مراقبان را برای استفاده از اصول رفتاردرمانی کلامی، در طول زندگی روزانه دانش آموز آموزش می دهند .
پینکر عنوان می کند که وقتی کودکی درخواست خود و یا اشکال دیگر از رفتار کلامی را بطور طبیعی و بدون پرسش کلامی یا تلاشی برای دیگران بیان می کند، گفتار او به عنوان خود انگیخته شناخته می گردد. و درصورتی به آن خود انگیخته گفته می شودکه پدیدار شدن آن بدون هیچ منبعی در محیط کودک باشد . این خود انگیختگی اغلب به عنوان یک حلقه گم شده در کودکان مبتلا به اتیسم ویا افراد دارای تاخیر زبانی دیده می شود. به همین منظور می توان از این رویکرد برای کودکان اُتیستیک استفاده نمود و کودکان را به سمت رفتار های خود انگیخته رهنمون ساخت.برای اگاهی بیشتر در زمینه اختلال طیف اتیسم مطالعه دارودرمانی برای اختلال طیف اتیسم را پیشنهاد می کنیم.
پژوهشها پیشنهاد می کند که درمان رفتار کلامی می تواند هم به کودکان کوچکتر برای آغازیادگیری کلام و  هم به افراد مبتلا به اتیسم بزرگتر با تاخیر کلامی کمک کند. این رویکرد همچنین به بسیاری کودکان و بزرگسالان برای استفاده از حمایتهای دیداری یا اشکال دیگر از مساعدتهای ارتباطی کمک می کند.

4/5 - (3 امتیاز)
اشتراک گذاری محتوا
دکتر مهدی فولادگر

دکتر مهدی فولادگر

مدت زیادیست که با کودکان اتیسم آشنا هستم اما هنوز احساس می کنم باید انها را بهتر بشناسم. البته نه علائم و رفتار های آنها را، بلکه خوبی و پاکی شان را. اموری که امروزه همه با آنها غریبه ایم.

مطالب مرتبط

تنها راه غلبه بر اختلال اتیسم دانش و آگاهی از این اختلال است!

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

آیا نیاز به مشاوره تخصصی در حوزه اتیسم دارید؟