اتیسم(اوتیسم)وتجهیز زبانی کودکان برای پیش دبستانی

چند راهکار ساده برای تجهیز زبانی کودک اتیستیک پیش دبستانی

بهبود مهارتهای زبانی غیر کلامی در پیش از دبستان

برخی از کودکان اُتیستیک پیش دبستانی در طیفی قرار دارند که بطور کامل بدون کلامند.طبق گفته اُتیسم اسپیک در حدود 25 درصد از افراد اُتیستیک نمی توانند از طریق گفتار ارتباط برقرار کنند. به هر حال از طریق مداخله بموقع بسیاری از پیش دبستانی ها سر انجام می بایستی از این طبقه بندی خارج گردند.فعالیتهایی که در ادامه می آیند می تواند موجب بهبود و ترقی مهارتهای زبانی غیر کلامی در فرایند های تعاملاتی گردد.این را به خطر داشته باشید که کودکان پیش دبستانی مبتلا به اتیسم (اوتیسم) به همان اندازه که ممکن است از همسالان خود متفاوت باشند با آنها مشابهت هایی هم دارند.به همین دلیل برای آماده کردن کودک خود در دوران پیش دبستانی شاید بتوانید تماماً ازاهداف آموزشی کودکان عادی استفاده کنید ولی با دستور العمل هایی که شاید کمی متفاوت باشند.این برنامه ها و فعالیتهایی که در ادامه می آیند تنها نشان دهنده عادی بودن فرایند کار با کودک اُتیستیک در مقطع پیش دبستانی است درست همانند همان کارهایی که برای تجهیز کودک عادی صورت میگیرد.تنها تفاوت میتواند کمبود ها یا عقب افتادگی هایی باشد که میتوان آنها را جبران نمود.برای دانستن همه چیز درباره اوتیسم مطالعه مقاله اوتیسم چیست؟انواع،علت ها و درمانها… را پیشنهاد می کنیم​.​
وقتی در حال کار کردن  با یک کودک اُتیستیک هستید شما می بایستی تلاش کنید که  در محور توجه کودک باقی بمانید.نکته کلیدی این است که فعالیتها میبایستی برای کودک بسیار مفرح باشند. برای بسیاری از کودکان سرازیر نمودن ماشین اسباب بازی از یک سطح شیب دار بسیار سرگرم کننده و ترغیب کننده است واین میتواند فعالیتی عالی برای کار بر روی مهارتهای زبانی باشد.
هدف از این تمرینها بهبود عملکرد ارتباطی و استفاده از زبان برای تامین نیازها وخواسته ها است.در ادامه چند گام برای انجام این فعالیتها ارائه می گردد.

1. به کودک مبتلا به اتیسم اجازه دهید که به تنهایی  به مدت چند دقیقه با سطح شیب دار بازی کند تا جذابیت کار کردن با آن را دریابد.
2. زمانی که کودک مبتلا به اتیسم تمایل دارد خود را وارد بازی او کنید. یک ماشین بردارید و به صورتی که انگار یک همبازی کودک هستید آن را از سطح شیب دار به پایین سرازیر کنید.سپس ماشین را به بالای سرازیری اورده وچند دقیقه ای برای اینکه کودک با شما هم بازی شود منتظر بمانید.
3. زمانی که حضور شما برای کودک  مبتلا به اتیسم پذیرفته شد  زبان را به برنامه اضافه کنید.ماشین را بردارید آن را در بالای سطح شیب دار نگه دارید و بگویید “اجازه هست….” سپس ماشین را به پایین هل دهید و بلند فریاد بزنید “برو…..”
4. این فعالیت را چندین بار تکرار کنید بعد از چند بار تکراربرای گفتن “برو…” کمی مکث کنید وبعد آن را بگویید در نهایت، گفتن “برو…” متوقف کنید تا کودک بگوید “برو….”.کمی صبر کنید تا کودک خود این کلمه را بگوید. به هر کلمه مشابه یا هر صدایی که کودک از خود در می آورد توجه کنید و پاداش دهید.
5. وقتی که کودک بر این فعالیت مسلط شد،کار خود را به دیگر موقعیت ها بسط دهید برای مثال یک کارت یا یک توپ را از سطح شیب دار سْر دهید. سعی کنید ترکیبی از موقعیت های متفاوت را که میتوانید بکار بگیرید.

در کودک اتیستیک بدون کلام هر نوعی از کلمات میتواند،گامی مهم باشد.این تمرین متمرکز است بر صدای حیوانات،که راه بسیار مناسبی برای تمرین گفتاری است.کودکان در این طیف مجذوب حیوانات اند و این فعالیت میتواند موجب باقی ماند رغبت در آنان گردد. برای اگاهی بیشتر در زمینه اختلال طیف اتیسم مطالعه مقاله درباره اختلال طیف اتیسم بیشتر بدانیم را پیشنهاد می کنیم.
گاو چی میگه؟
کمک های دیداری میتواند برای کودک اُتیستیک بطور ویژه ای مفید و سود مند  باشد

1. تصاویر حیوانات را تا اندازه ای برش بزنید که به راحتی در دست جای بگیرند.
2. روبروی صورت کودک بنشینید و کارت تصویر حیوان را در خط دید کودک قرار دهید.
3. بگویید “گاو چی میگه؟” گاومیگه “موووو” و این تمرین را برای حیوانات دیگر هم تکرار کنید.
4. حالا شما از کودک میخواهید که بگوید گاو چی میگه و کمی صبر می کنید.صبر کنید تا کودک این مکث شما را با گفتن صدای حیوان پر کند در صورتی که پاسخی دریافت نکردید دوباره تلاش کنید.
5. وقتی کودکتان قادر شد که بگوید آن حیوان چه صدایی دارد ،آنوقت از اسباب بازی آن حیوان به عنوان متناظر استفاده کنید و آن را جایگزین کارت کنید.

من بیشتر میخوام
هرکسی که زمانی را با یک کودک صرف می کند می تواند بگوید به شما که  کلمات بیشتر،خیلی،بازهم و…. کاربرد فراوانی در مجموعه کلمات کودک دارد.این کلمات پر کاربرد میتواند برای فعالیتهایی مانند جست وخیز کردن یا آب بازی کردن یا قل دادن توپ یا همچنین برای خوراکی  یا اسباب بازی استفاده گردد.کلمه بیشتر یا زیادتر یا خیلی یک کلمه اساسی برای عملکرد ارتباطی کودک به حساب می آید.در فعالیت زیر می توانید این کلمه را به کودک اُتیستیک اموزش دهید.

1. یک خوراکی که کودک مبتلا به اتیسم از آن لذت می برد را انتخاب نماییدمانند تکه های میوه تکه های کوچک شیرینی و….
2. کودک را در مقابل خود پشت میز بنشانید و یک تکه از آن خوراکی خوشمزه را در مقابل کودک بر روی میز قرار دهید و تکه های بیشتر را در مقابل خود قرار دهید.
3. در زمانی که کودک تکه خود را برداشته و در حال خوردن آن است یک تکه دیگر در جلوی او قرار میدهید و به وضوح میگویید “بیشتر”و این کار را چندین و چندین بار تکرار می کنید.
4. سپس یک تکه را دیگر در دستان خود نگه میدارید و منتظر می مانید تا کودک برای دریافت خوراکی کلمه بیشتر را به جای شما ادا کند.اگر کودک برای ادای این کلمه دچار مشکل است میتوانید یک تصویر یا یک کارت نوشته را که گویای منظور کودک  است را در اختیار وی قرار دهید تا در فرایند ارتباطی خود از آن استفاده کند.
5. وقتی کودک مبتلا به اتیسم کلمه بیشتر را به طور مناسب ادا نمود میتوانید از دیگر کلمات جایگیزین مانند خیلی بیشتر  یا بازم میخوام و…. استفاده نمایید و یا این تمرین را به موقعیت های گوناگون تعمیم دهید.برای اگاهی بیشتر در زمینه اختلال طیف اتیسم مطالعه مقاله درباره اختلال طیف اتیسم بیشتر بدانیم را پیشنهاد می کنیم.

فعالیتهایی برای مهارتهایی زبانی بیانی در دوره پیش دبستانی کودک اُتیستیک

برای برخی کودکان اتیستیک زبان ممکن است محدود شده باشد به نام اشیاء یا دیگر موقعیت های غیر عملکردی.بسیاری از این کودکان با اکولیلیا درگیر اند و در حال تکرار جملات و کلماتی اند که شنیده اند.در این کودکان مکانیسم گفتار تا اندازه ای در جایگاه خود قرار دارد ولی در واقع استفاده از زبان برای ارتباط به درستی صورت نمیگیرد.به همین منظور میتوان با استفاده از ایده های زیر به تقویت و بهبود عملکرد گفتاری در کودکان نائل شد
کلام آهنگین برای کودک مبتلا به اتیسم 
الگوها و اصوات شعرگونه و ترانه های کودکانه میتواند برای طیف اتیسم بسیار مفرح و مفید فایده باشد. جملات و عبارات آهنگین و موزون میتواند به کودک برای عملکرد بهتر در موقعیت ها کمک کند.نمونه موارد زیر میتواند الگویی مناسب برای ساختن ترانه ها یا الگوهای موزون کلامی برای کودکان اُتیستیک باشد.

• در زمان صرف صبحانه و یا در آشپز خانه “کتری آب جوشم /همش دارم میجوشم/وقتی که داغ داغم /هرگز نیا سراغم.
• برای آشنایی با شغل رفتگری: من آقای رفتگرم /زباله هارو می برم/هرشب میام درِخونه ها/سراغ اون زباله ها/که ریخته توی کیسه ها/کیسه هارو برمی دارم/داخل ماشین میذارم/اگه زباله جمع نشه/باعث بیماری می شه

برای فعالیت روزانه ای مانند از خواب بیدارشدن وفعالیتهای روزانه پس از آن: اتل متل  توتوله/بچه ی خوب  چه جوره؟/بچه ی خوب صبح زود/از خواب ناز پا میشه/می خنده مثل غنچه/لبای اون وامیشه/سلام داره به مامان/سلامی هم به  بابا/میخوره صبحونه را/با میل  و با اشتها
من به کمک احتیاج دارم
دیگر فعالیتی که برای بهبود عملکرد ارتباطی مهم است درگیر شدن با مجموعه موقعیتهایی است که در آن کودک نیاز پیدا می کند به درخواست کمک.کودکان پیش دبستانی در این طیف میتوانند به طور تقریبی بی نیاز از غیرباشند و بتوانند نیازهای فعلی خود را براورده سازند مانند گرفتن و بدست آوردن اسباب بازی.با کمی دوراندیشی میتوان موقعیتهایی که ممکن است کودک در آنها نیاز به کمک پیدا کند را پیش بینی کرده و رفع نیاز به کودک را در آن موقیعت به وی آموزش دهیم. در ادامه چند گام برای کمک به کودک در جهت استفاده از زبان برای براورده ساختن نیازها ارائه می شود.

1. لیستی از چیزهایی که کودک مبتلا به اتیسم آنها را می خواهد بطور منظم  و طبقه بندی شده تهیه نمایید.این آیتمها می تواند شامل اسباب بازی های مورد علاقه ،ویدئو ها ،موزیک ها، تجهیزات،کتابها،خوراکی ها، یا اشیاء باشد.
2. نقطه ای در اُتاق را مشخص کنید که کودک به آن نمی تواند دسترسی داشته باشد و لی در دیدرس او باشد.یکی از آیتمها را در آن مکان قرار دهید وسپس صبر کنید تا کودک به آن توجه کند.
3. به او الگویی ارائه کنید تا متوجه شود چگونه درخواست کند مانند گفتن این جمله “می توانید به من کمک کنید؟”از کودک بخواهید کلمات را بعد از شما تکرار کند و پس از تکرار کودک شیءمورد درخواست را در اختیار وی قرار دهید.
4. آیتمی دیگر را در آن مکان خاص قرار دهیدو منتظر شوید کودک آن را ببیند.در برخی مواقع ممکن است کودک اصلاً متوجه آیتم نشود و به همین خاطر لازم است چندین بار این آیتم را تکرار کنید تا کودک اُتیستیک متوجه آیتم گردد و ان را از شما درخواست کند یا مانند مرحله قبل به او الگو داده شود.
5. سپس این فعالیتها را در موقعیت های غیر شبیه سازی شده مانند فروشگاه یا سوپر مارکت نیز انجام دهید.

بازی مرتب کردن حروف
این بازی یک شیوه سرگرم کننده برای آموزش حروف و صدای آنها به یک کودک اُتیستیک در پیش دبستانی است. کارتهایی از حروف در رنگهای متفاوت و اندازه های ثابت تهیه کنید.سعی کنید جنس کارتها را از کاغذ های  سنگین یا مقوا یا لیمینت تهیه کنید.

1. تمامی کارتها را در مقابل کودک بر روی هم انباشته کنید و جعبه  رنگ شده را در مقابل کودک قرار دهید.
2. از کودک بخواهید هر کارت را برداشته ونام ان را بگوید و صدای آن را ادا کند و سپس کارتها را در جعبه مقابل خود متناظر با هر شکل، آنها را قرار دهد.
3. این فعالیت را با تمام کارتها انجام دهید.برای اگاهی بیشتر در زمینه اختلال طیف اتیسم مطالعه مقاله علت اصلی اختلال اتیسم را درچه چیزی جستجو کنیم ؟ژنتیک یا محیط زیست؟را پیشنهاد می کنیم.

فعالیتهای زبان اجتماعی در کودکان اُتیستیک پیش دبستانی با توانایی گفتاری خوب

در برخی کودکان در طیف اتیسم به ویژه آنهایی که اُتیسیتک سطح بالا محسوب می گردند مشکلات گفتاری عمده و فراوانی مشاهده نمی گردد. در حقیقت بسیاری از آنها مجموعه لغات بسیار خوبی هم دارند. ولی با اینحال ممکن است هنوز برخی از این کودکان در جنبه های کاربردی و اجتماعی زبان مشکلاتی داشته باشند.
در ادامه فعالیتهایی ارائه می گردد که میتواند به بهبود جنبه های کارکردی و اجتماعی زبان در کودکان با مهارتهای گفتاری خوب کمک کند.

1. بازی حرکت با قطار

رعایت نوبت یکی از رفتارهای مهم در زبان اجتماعی است و نوبتی کار کردن یکی از نشانه های بلوغ اجتماعی فرد است.صفحه ریل و قطار را می توانید از همینجا کپی نمایید و از آن پرینت بگیرید.و بازی را به شکلی که در زیر آمده انجام دهید البته نمونه های دیگری نیز برای این گونه فعالیتها مانند منچ و مارو پله وجود.

1. لبه های اضافی صفحه ای را که پرینت گرفته اید قیچی کنید. در کنار صفحه دو عدد قطار نیز وجود دارد آنها را نیز قیچی کنید و به هر یک از شرکت کننده ها یکی از انها را بدهید.
2.  برای انجام بازی می بایستی هر شرکت کننده یک سوال از طرف مقابل خود بپرسد و در صورت پاسخ درست او میتواند قطار خود را یک خانه به جلو ببرد درغیر اینصورت او منتظر می ماند تا شرکت کننده دیگر به پرسش خود پاسخ دهد و پس از ان دوباره اگر توانست به پرسشی پاسخ دهد میتواند قطار خود را یک خانه به جلو ببرد.این پرسشها میتواند بر اساس اطلاعات عمومی،جمع اعداد و یا هر مطلب دیگری باشد که این کودکان با آن آشنایند.در نهایت کسی زودتر به خط پایان برسد برنده است.