موسیقی درمانی برای کودکان اوتیستیک

چکیده:
موسیقی درمانی در حال تبدیل شدن به یک رویکرد جهانی در درمان اختلال اوتیسم است.برطبق یافته های موسسه تحقیقاتی اوتیسم،چندین روش مفید برای درمان و بهبود اوتیسم وجود دارد که موسیقی درمانی از جمله این درمانهای نوید بخش است.موسیقی درمانهای حرفه ای با استفاده از این درمان توانایی های زبانی،تعاملات بین فردی و مهارتهای اجتماعی افراد را تقویت میکنند.

موسیقی درمانی برای کودک اوتیستیک

موسیقی درمانی برای کودک اتیستیک ترکیبی از موزیک، بازیهای  مطابق با سن ،آواز و تعاملات است.در فرایند گفتار درمانی به وسیله کلمات و جملات موسیقایی، بازی های ریتمیک، دست زدن ها و استفاده فردی یا گروهی از اسباب بازی می توان به پیشرفت کودک اُتیستیک کمک نمود. موسیقی درمانگر می بایستی برای کار کردن با کودکان با نیاز های ویژه آموزش دیده باشد یا اینکه فارغ التحصیل رشته های روانشناسی باشد و همچنین دوره های موسیقی درمانی را به عنوان دوره های آموزشی دانشگاهی فراگرفته باشد. البته در کشور ما افرادی که فارغ التحصیل رشته های مرتبط با کودکان با نیاز های خاص باشند و دوره های موسیقی درمانی را نیز گذرانده باشند یا وجود ندارند یا به تعداد انگشتان دست می باشند. بارها مشاهده شده که تعدادی از همکاران، موسیقی درمانی را با آموزش موسیقی به کودکان و یا بیشتر تحریک پذیر کردن کودکان اشتباه می گیرند. در مواردی افراد غیر حرفه ای عنوان می نمایند که با نواختن سنتور یا ارگ در تلاشند کودک را از در خود ماندگی خارج سازند که این امر قطعاً نیازمند زمینه های آموزشی خاصی مانند تربیت شنیداری و تکنیک های دیگر است.و بدون داشتن اطلاعات کافی در مورد موسیقی درمانی نمی توان کودک را درگیر چرخه ای بیهوده از فعالیتهای بی ثمر یا در مواردی زیان آور نمود.در ادامه به استفاده از موسيقي درماني به عنوان بخشي از فرايند گفتار درماني اشاره مي گردد.برای دانستن همه چیز درباره اوتیسم مطالعه مقاله اوتیسم چیست؟انواع،علت ها و درمانها را پیشنهاد می کنیم​.​
موسیقی درمانی استفاده ای منحصر به فرد از اعجاز موسیقی برای ارتقاء زندگی و ایجاد تغییرات مثبت در رفتار است. و گفتار درمانی ابزاری است برای ایجاد وتقویت مهارتهای ارتباطی، کلامی، شناختی، عاطفی، یادگیری و ادراکی. ترکیب این دو شیوه درمانی که هرکدام به صورت جداگانه از درمانهای اصلی هستند، می تواند برای کودکان با نیازهای ویژه ازجمله کودکان اُتیستیک بسیار سودمند باشد. به همین علت است که از این شیوه به عنوان یکی از آیتمهای اصلی در موسسات و کلینیک ها و مجموعه های درمانی کودکان اُتیستیک یاد می گردد. موسیقی درمانی به علت اینکه شکلی از ارتباط غیر كلامي و یک تقویت کننده طبیعی است و زمان بسیار کمی را برای انگیزش کودک لازم دارد ، برای کودک اُتیستیک بسیار موثر است. برای مثال بازی های موزیکال  مانند پاس دادن توپ  به نفر جلویی همراه با موسیقی موجب ارتقاء تعامل در میان کودکان و افزایش تماس چشمی می گردد. با استفاده از تقلید دست زدن های نزدیک چشم همراه با موسیقی و یا استفاده از فعالیتهای ابزاری که نزدیک چشم اند می توان ارتباط چشمی و نگاه هدف مند را درکودک افزایش داد. از جمله این فعالیتها می توان به چوب به هم زدن دو نفر که روی به روی هم نشسته اند و همراه با ریتم، چوبها را به همدیگر می زنند اشاره نمود. این فعالیتها را می توان در کنار موسیقی به صورت انفرادی و یا گروهی به صورت دایره ای انجام داد. مشکلات گفتاری کودک مبتلا به اتیسم در سطوح پایینتر ممکن است شامل مواردی چون عدم گفتار، موتیسم کامل، خرخر کردن، نالیدن، جیغ زدن های تکانشی، صداهای ته گلویی و هوم هوم کردن و زمزمه کردن باشد. با استفاده از موسیقی درمانی می توان برای این کودکان سرودهایی را کار نمود که ترکیبی از واکه های همخوان باشد.
در سطوح بالاتر در کار با کودک اُتیستیک گفتار درمان ممکن است با مشکلاتی مانند اکولیلیا و نقص در ضمایر مواجه گردد. این کودکان ممکن است بدون اینکه درگیر با گفتار منوتونیک گردند  بتوانند از جملات ساده و بلند در گفتار خود استفاده کنند.برای این کودکان نیز می توان از موسیقی درمانی با اشعاری با کلمات ساده و عبارات تکراری و حتی سیلابهای بی معنی تکراری استفاده نمود. از طرفی دیگر می توان از عبارات و کلمات بامعنی  و اشعار همراه با علائم دیداری  و بساوایی که تسهیل کننده آموزش به کودک است استفاده نمود. در آموزش به کودکی که دچار اکولیلیا نیز هست می توان از عبارات و پرسش و پاسخ، با هجاهای ریتمیک(8/6 يا 4/3) و هارمونیک با همراهي تنبك استفاده نمود مانند این مثال:
آیا تو  سیب می خوری؟بله بله بله بله
آیا تو  سیب می خوری؟بله بله بله بله
آیا تو  سیب می خوری؟بله بله بله بله
بله بله بله بله
ویا
آیا تو میخوری مداد؟نه نه نه نه
آیا تو میخوری مداد؟نه نه نه نه
آیا تو میخوری مداد؟نه نه نه نه
آیا تو میخوری مداد؟نه نه نه نه
نه نه نه نه
و یا با استفاده از یک عروسک بزرگ و انجام افعال با ان :
این یک عروسکه
این یک عروسکه
این یک عروسکه
این عروسک می خنده
این عروسک می خنده
این عروسک می خنده
این یک عروسکه
این یک عروسکه
این یک عروسکه
به جای افعال و نامها در این جملات می توان از افعال و نامهای دیگری مانند راه رفتن، نشستن، خوابیدن، و غیره استفاده نمود.
و یا در زمان بازی کردن با اسباب بازی ها به صورت اشتراکی(درمانگر و کودک اُتیستیک) می توان برای استفاده از ضمایر از این جملات استفاده نمود:
من با تو بازی می کنم.
من با تو بازی می کنم.
من با تو بازی می کنم.
من با تو بازی می کنم.
و یا در زمان تقسیم لگو ها از این جملات استفاده نمود:
این مال تو این مال من
این مال تو این مال من
پس از اینکه این موارد با کودک کار گردید و در کودک تثبیت شد و کودک این موارد را به صورت کامل فرا گرفت،فعالیت خود را تغییر می دهیم برای مثال به این صورت:
اینچیه؟……….. اینچیچيه؟…………….. این چیه؟……………. این چیچيه؟
و یا
این عروسک چی کار می کنه؟
تمام موارد ذکر شده در بالا می بایستی به صورت ریتمیک و یا همراه با موسیقی اجرا گردد.
پس از این مرحله می بایستی پرسش و پاسخ باهم در یک جمله بیاید.
این عروسک چه می کنه؟ می خنده ……می خنده.
و یا زمانی که تمرکز ما بر روی صداهای محیطی است  به این صورت کار می کنیم:
بشنو بشنو چی می شنوی؟(صدای محیطی پخش یا ایجاد می گردد)
من می شنوم صدای ماشین …. من می شنوم صدای ماشین.
نکته:در فرایند گفتار درمانی همراه با موسیقی درمانی می بایستی تمامی قوانین دستوری توسط مدد جو و درمانگر به صورت کامل رعایت گردد.
در موراد ذکر شده ممکن است کودک هنوز توانایی پاسخ را نداشته باشد. به همین خاطر درمانگر می بایستی در مراحل اولیه درمان همراه با پرسش، پاسخ آن را نیز خود ادا کند. و پس ازآنکه مشاهده نمود، کودک توانایی همراهی با او را در پاسخ دادن پیدا نموده، کم کم پاسخ گفتن خود را حذف کند.
در استفاده از موسیقی درمانی برای بهبود اکولیلیا نیز به همین شکل عمل می گردد. زمانی که کودک دائماً جزء اول جمله را(یعنی پرسش را) تکرار می کند درمانگر بلافاصله پس از گفتن آیا تو سیب می خوری؟ فوراً پاسخ می دهد بله بله بله بله. به این شکل درمانگر می تواند پاسخ مناسب را با تکرار کردن جمله پرسشی توسط کودک جایگزین نماید.بعد از چند بار انجام این کار درمانگر پس از جمله پرسشی خود کم کم پاسخ را با صدایی آرامتر پاسخ می دهد و تلاش می کند کودک را ترغیب به جایگزینی پاسخ صحیح نماید.در پایان باید به این نکته توجه نمود که تلاش کنید برای کودک اُتیستیک از ریتمها و هارمونی های صحیح استفاده نماید. به همین منظور بهتر است از موسیقی های ضبط شده مانند کاست های تنبک و یا از ریتمهای خاص ارگ استفاده نمایید. استفاده از هارمونی های نادرست و غلط موجب عدم تمایل و یا عدم همکاری کودک با درمانگر می گردد.

3.7/5 - (3 امتیاز)
اشتراک گذاری محتوا
مهدی فولادگر

مهدی فولادگر

مدت زیادیست که با کودکان اتیسم آشنا هستم اما هنوز احساس می کنم باید انها را بهتر بشناسم. البته نه علائم و رفتار های آنها را، بلکه خوبی و پاکی شان را. اموری که امروزه همه با آنها غریبه ایم.

مطالب مرتبط

تنها راه غلبه بر اختلال اتیسم دانش و آگاهی از این اختلال است!

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

آیا نیاز به مشاوره تخصصی در حوزه اتیسم دارید؟