کاهش رفتار گاز گرفتن در کودک دارای اختلال طیف اوتیسم

چکیده:
رفتار های چالش برانگیز در کودکان دارای اوتیسم از مواردی است که بروز و مشاهده آن باعث نگرانی والدین میگردد.این رفتار ها میتواند شامل گاز گرفتن یا هر گونه رفتار خودآزارانه و یا دیگرآزارانه و یا هرزه خواری باشد. این گونه رفتارها را میتوان با رعایت نکاتی تحت کنترل در آورد و البته دریافت مشاوره از روانشناس آگاه از این دست رفتارها میتواند کمک شایانی به والدین کودکان دارای اوتیسم نماید.

رفتار گازگرفتن در کودکان دارای اتیسم و درمان آن

کودکان با طیف اتیسم(اوتیسم) اغلب رفتار های پرخاشگرانه و خود آزارانه ای از خود نشان می دهند که میتواند والدین ،درمانگران و یا همبازیان آنها را به وحشت بیندازد.البته این مشکل ممکن است عمومیت نداشته باشد ولی این نوع از رفتار ها که گاز گرفتن هم شامل آن میشود میتواند در اثر ناکامی یانا امیدی و یا مشکلاتی بوجود آید که به درستی هدایت و حمایت نشده باشند.خوشبختانه چندین راهکار و رویکرد آزموده شده برای کمک به خانواده هایی که کودکانشان دچار رفتار های خود آزاری و رفتار های پرخاشگرانه ای چون گاز گرفتن اند وجود دارد.خانواده و متخصصان گرامی برای دانستن همه چیز درباره اختلال اوتیسم مطالعه مقاله اوتیسم چیست؟انواع،علت ها و درمانها.. را پیشنهاد می کنیم.در این مقاله شما می توانید کامل ترین اطلاعات و اخرین یافته های اوتیسم را مطالعه کنید.

گام نخست:پیدا کردن علت رفتار گاز گرفتن

اغلب رفتار گاز گرفتن در اثر یک محرک تنش زای درونی یا محیطی بوجود می آید. شرایط پزشکی بسیاری وجود داردکه میتوان اغلب از آنها علل را استنباط نمود و دیگر رفتار های نامطلوب که یک پزشک عمومی یا روانشاس هم میتواند به راحتی به آنها دست پیدا کند. ولی اساساً ضروری است نخست مشخص گردد که این رفتار ها در اثر شرایط پزشکی یا بیوشیمیایی منجر به درد یا ناراحتی های جسمانی بوجود نیامده است.برای مثال کودکان مبتلا به اتیسم از درد های ناشی از دستگاه گوارش یا درد گوش میانی در اثر عفونت و سر درد های میگرنی رنج می برند.و در اثر این دردها ممکن است اقدام به گاز گرفتن برای کاهش اثر درد کنند.در برخی مواقع نیز کودک اتیستیک در اثر دندان درد ممکن است اقدام به این رفتار کند.برای آگاهی بیشتر در مورد اختلال اتیسم مطالعه مقاله اتیسم در DSM5را پیشنهاد می کنیم.

گام دوم:جمع آوری کردن اطلاعات

اگر وجود مشکلات پزشکی و فیزیولوژیک رد شد تکنیک تجزیه و تحلیل رفتار کاربردی (ABA)میتواند موثرترین و بهترین راهکار برای بدست آوردن چرایی گاز گرفتن کودک اتیستیک و همین طور برای ارائه مداخله درمانی باشد.تکنیک تحلیل عملکردی رفتار ابزاری است که به درمانگران کمک می کند که با یک نگاه جامع در رفتار فرد راه حلی برای از بین بردن آن بیابند. درمانگران ،والدین و یا معلمان کودکان مبتلا به اتیسم میتوانند با استفاده از جدول ABC که مخفف سوابق رفتار پیشین است(نمونه آن در زیر ارائه گردیده است) مشخص نمایند که این رفتار چه هنگام و تحت چه شرایطی رخ میدهد. براساس اطلاعات جمع آوری شده دراین جدول میتواند به این استنباط رسید که رفتار مورد هدف به چه دلیلی رخ میدهد.

تاریخ وقوع رفتار ساعت وقوع رفتار پیشامد وقوع زفتار رفتار انجام گرفته پیامد وقوع رفتار عملکرد ممکن
94/10/15 8:00 درخواست مربی برای رفتن به یونیت درمانی پرخاشگری و امتناع کودک از رفتن به یونیت و گاز گرفتن دست خود نرفتن مدد جو به یونیت درمانی و عدم دریافت 4 ساعت آموزش انفرادی.هیجان زدگی دیگر مدد جویان در یونیت های دیگر ——–

برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه اختلال طیف اتیسم مطالعه مقاله خانه مناسب برای کودک مبتلا به اتیسم چگونه است را پیشنهاد می کنیم.

بیشتر بخوانید:  اتیسم(اوتیسم)ودرمانهای زیستی

گام سوم:بکار گیری راهکاری برای مدیریت و کنترل علتی که منجر به رفتار گاز گرفتن می شود

جمع اوری اطلاعات در جدول ABC در طول چند هفته در واقع ممکن است والدین و مراقبان را به سمت پاسخی رهنمون سازد که دیگر نیازی به مداخله یک متخصص درمانگر در این زمینه نباشد البته به استثنای دلایل پزشکی که الزاماً میبایستی توسط یک پزشک مورد بررسی قرار گیرد.علت گاز گرفتن میتواند برای هر کودک منحصر به فرد باشد ولی میتوان در این زمینه به دلایل زیر اشاره نمود که در بین کودکان اتیستیک شایع ترینها هستند.

  • خستگی
  • عدم توانایی برای برقراری ارتباط
  • محرومیت و یا اختلال پردازش حسی
  • مرحلی از رشد ونمو عادی(به دهان بردن اشیاء)
  • سرخوردگی و خشم
  • فرار و اجتناب

حتی در زمان جمع آوری این اطلاعات هم مهم است که تلاش کنید از گاز گرفتن کودکتان جلوگیری کنید.بنابراین در طول روند مشاهده از تکنیکهای مداخله فوری استفاده نموده و به فرزند یا کودک تحت درمان خود بفهمانید این رفتار او اصلاً قابل قبول نیست.برای آگاهی بیشتر در مورد اختلال اتیسم مطالعه مقاله انواع اختلال طیف اتیسم را پیشنهاد می کنیم.

به رفتار کودک اتیستیک واکنش شدید نشان ندهید

هرچه که علت رفتار گاز گرفتن(یا هر رفتار مشابه ) باشد این بسیار مهم است که به آن واکنش شدید نشان ندهید. هرگونه توجه به این نوع از رفتار ها میتواند تنها احتمال وقوع انها را افزایش دهد

  • بهترین و ساده ترین کار این است که موقیعت کودک اتیستیک را تغییر دهید(برای مثال میتوانید کودک را از یونیت درمانی به بیرون بیاورید هر چند که این یک راه حل بسیار کوتاه مدت است)
  • اگر کس دیگری توسط کودک مبتلا به اتیسم گاز گرفته شده به او توجه کنید و با او همدردی کنید و در صورت لزوم اقدام مراقبتی انجام دهید.
  • در یک حالتی مناسب و در خور موقعیت به کودک نه بگویید  و یا به اودیگر اجازه گاز گرفتن را ندهید،اما تلاش کنید خشم یا پرخاشگری به کودک نشان ندهید.تنها از لحنی جدی نه با خشونت برای صحبت با کودک اتیستیک استفاده کنید زیرا در غیر این صورت نتیجه عکس خواهید گرفت و رفتار های گاز گرفتن را افزایش خواهید داد.
  • اگر گاز گرفتن در کودک اتیستیک نوعی رفتار خود آزارانه است لازم است که به گاز گرفتن کودک توجه کنید ولی اخم نکنید و یا وحشت زده نشوید. از توضیحات طولانی مانند اینکه “گاز گرفتن به دلیل ………خوب نیست” استفاده نکنید چراکه  برای کودک مبتلا به اتیسم بدون اثر خواهند بود. در عوض در زمانیکه کودک در آرامش است یا در حال انجام کار مناسب است  به او توجه کنید.

تغییر مسیر رفتار

چه گاز گرفتن نوعی پرخاشگری باشد و یا چه خود آزاری اگر کودک در اثر فقر تجربه  حسی اقدام به این عمل می کند تلاش کنید شیئی مناسب را در دستان کودک قرار دهید تا آن را گاز بگیرد یا به دهان ببرد یا بجود.این یک راهبرد بسیار ساده است برای کاهش و توقف این گونه رفتار ها .پس برای کار و یا بودن با این کودکان حتماً اشیاء و لوازم مورد نیاز برای این کار را همیشه دم دست داشته باشید تا در موقعیت های استرس زا از انها استفاده کنید. برای مثال میتونید از چوب شور،دندان گیر های نوزادان و… استفاده کنید.برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه علائم دیگر اختلال طیف اتیسم مطالعه مقاله اختلال اتیسم و رفتارهای تکراری و کلیشه ای را پیشنهاد می کنیم.

بیشتر بخوانید:  درمان اتیسم(اوتیسم)با سلولهای بنیادی خون بندناف

را ه حل های آلترناتیو

اگر گاز گرفتن به  نظر میرسد در اثر سر خوردگی ،نا امیدی وخشم است. یک راه حل جایگزین برای کنترل خشم به کودک ارائه دهید.برای مثال از توپهای ژله ای بسیار نرم استفاده کنید و آنها را در اختیار کودک قرار دهید تا در صورت لزوم آنها را در دستان خود فشار دهد ولی به او اجازه ندهید آن را گاز بگیرد.این راهبرد میتواند هم برای پرخاشگری وهم برای آسیب به خود مورد استفاده قرار گیرد.

گسترش راهبردهای ارتباطی

در کودکان بدون کلام مبتلا به اتیسم گاز گرفتن اغلب وسیله ای برای ارتباط با دیگران و جلب توجه انها است.تلاش کنید آنها را یاری کنید تا از تصاویر و کارتها جهت ارتباط  و یا بیان احساسات خوداستفاده کنند و بر این اساس دریچه های بیشتری برای ارتباط با دیگران داشته باشند و ناکامی ارتباطی خود را به حداقل برسانند.

پاداش به رفتار های مناسب

به خاطر داشته باشید در زمانی که کودک اتیستیک رفتاری مناسب و یا مغایر با گاز گرفتن از خود نشان داد او را تشویق کنید و به او توجه کنید.در مورد رفتار مناسب آنها مانند بازی های بی سر صدا یا آرام بودن نظر بدهید و آنها را با نظر خود تشویق به ادامه این روند کنید.برای کودک نظام ژتونی برقرار کنید و او را با ادامه رفتار های خوبش تحریک به دریافت ژتون های بیشتر کنید.اما بهترین تقویت و تشویق ستایش رفتار انهاست بخصوص اگر فرد ستایش کننده پدر یا مادر یا یک فرد نزدیک به وی مانند درمانگرش باشد.سعی کنید با شناخت علائم هشدار دهنده که قبل از گاز گرفتن به وجود می آیند کودک مبتلا به اتیسم را در موقعیت ویا وضعیتی قرار دهید که از این کار منع شود و یا امکان آن را نداشته باشد برای مثال کودکی که همیشه ماهیچه کف دست انگشت شصت خود را گاز می گیرد را با قرار دادن یک وسیله در دستش یا مشغول کردن به کاری دستی از این رفتار دور کنید.برای دریافت آگاهی بیشتر در این زمینه مطالعه مقاله تکنیک های رفتار درمانی برای اتیسم را پیشنهاد می کنیم.

ممانعت و یا دوری کردن از گاز گرفتن

تشویق و تمجید کردن رفتار مناسب کودک بسیار آسان تر و نتیجه بخش تر از تغییر رفتار نامناسب است. بخصوص زمانی که این رفتار چالش برانگیز بخاطر دوری از یک موقعیت یا یک کار خاص باشد مانند رفتن به مرکز درمانی یا رفتن داخل یونیت درمانی یا مسواک زدن.اگر کودک به خاطر گاز گرفتن خود یا دیگران از انجام این کارها معاف شود او یاد می گیرد که بهترین راه برای رهایی از چندین ساعت آموزش انفرادی ویا مسواک زدن تنها و تنها این است که گاز بگیرم.اگر با اصرار و پافشاری شما برای انجام این کار در نهایت کار با کمترین آسیب به پایان می رسد خود شما میتوانید این کار را به سرانجام برسانید در غیر اینصورت از متخصصین روانشناسی کودک اتیستیک کمک بگیرید.اما همیشه در انجام این کار یادتان باشد که زیاده روی نکنید و از طرفی نیز کاملاًجدی باشید.برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه علائم دیگر اختلال طیف اتیسم مطالعه مقاله اتیسم و درمان نوک پنجه راه رفتن را به شما پیشنهاد می کنیم.

بیشتر بخوانید:  فعالیت مغزی و رشد زبانی کودک اتیستیک

 

ارائه گزینه های محدود

برخی مواقع پرخاشگری و خود آزاری در نتیجه قرار گرفتن در یک محیط محدود شده است.زمانی که کودک متوجه می شود گزینه های انتخابی اش بسیار محدود شده اند و کاملا تحت کنترل دیگران اند و می بایستی تنها به دستورالعمل های افراد دیگر توجه کند در این صورت دست به سرکشی،خشم و پرخاشگری میزند تا در این صورت بتواند در درجه نخست خشم خود را از این محدودیت نشان دهد و دوم راهی برای نجات از این محدودیت بیابد.بایستی ما به عنوان متخصصین درمان کودکان اتیستیک به یاد داشته باشیم که  این کودکان در سنین پایینتر نیاز به چند گزینه انتخابی بیشتر از آنچه به آنها ارائه می کنیم دارند.پس اگر درتلاش هستیم کودک را درون یک اتاق و یا یونیت درمانی محدود کنیم می بایستی به او چند گزینه انتخابی در دل این محدودیت نیز ارائه کنیم.گزینه هایی که بتواند برای او خوشایند باشد.

اهمیت ثبات و یکنواختی

در امر کاهش رفتار گاز گرفتن لازم است که روند درمان روندی ثابت و پایدار باشد وهمه افراد درگیر با کودک به یک شکل به رفتار کودک اتیستیک واکنش نشان دهند.به این گونه نباشد که برای مثال مادر روندی ثابت و پر فشار را برای کودک ایجاد نماید ولی پدر به هر دلیلی از این کار سر باز زند و برای تمام کردن رفتار چالش برانگیز کودک مبتلا به اتیسم به خواسته وی تن دهد.بسیار مهم است تمامی افراد یک خانواده و تمامی افراد یک تیم درمانی در یک مسیر و با یک خط مشی حرکت کنند.همیشه به خاطر داشته باشیم که رفتار گاز گرفتن در کودک اتیستیک در طول زمان و با پافشاری و ممارست فراوان قابل درمان است و هرگز نمی توان در کوتاه مدت به نتیجه ای دست یافت.
رفتار گاز گرفتن در کودکان اتیستیک از هر نوع و سطح و طیفی که باشند بسیار آزار دهنده است هم برای خود کودک مبتلا به اتیسم وهم برای اطرافیان وی به خصوص اگر در مدت زمانی طولانی و با دفعات بیشتری تکرار شود که می تواند برای کودک اتیستیک و اطرافیان وی مخاطره آمیز هم باشد.موارد ذکر شده در بالا از مواردی هستند که در فنون تغییر رفتار از آنها استفاده می شود ولی می توان برای دستیابی به نتایجی بهتر از رویکرد های درمانی دیگر مانند تغییر رژیم غذایی و دارو درمانی نیز استفاده نمود.

1/5 - (1 امتیاز)
اشتراک گذاری محتوا
مهدی فولادگر

مهدی فولادگر

مدت زیادیست که با کودکان اتیسم آشنا هستم اما هنوز احساس می کنم باید انها را بهتر بشناسم. البته نه علائم و رفتار های آنها را، بلکه خوبی و پاکی شان را. اموری که امروزه همه با آنها غریبه ایم.

مطالب مرتبط

تنها راه غلبه بر اختلال اتیسم دانش و آگاهی از این اختلال است!

6 پاسخ

  1. سلام پسری دو ساله دارم در حد20 کلیمه می گوی با دوستانش بازی میکنه فقط تنها ایرا د او گاز از دستش میگره و ارتباط چشمی دارد اسمش صدا میزنی واکنش نشان میه و خودش با قاشق عذا میخوره و با تمام اسباب بازیها بازی مینکه و هر کاری به بهش میکیم انجام میده

  2. سلام و عرض ادب
    سوالم در مورد این هست که اگر دختر در بزرگ سالی دست و پای خود را بمیکد و یا گاز بگیرد این هم از نوع بیماری اتیسم هست
    و باید چکار کنیم تا فراموش کند
    میشه اسمم رو نگذارم

    1. سلام دوست من
      باید مشخص کنیم این رفتار از چه زمانی شروع شده و قبل و بعد از این رفتار رو بررسی کنیم

  3. سلام و عرض ادب
    طاعات و عبادات قبول
    در مورد سوالم چه چیزی مثلا باید مشخص بشه.
    به چه اطلاعاتی احتیاج هست .
    ایشان بزرگ هستن و من اطلاعی از کوچکی ایشان ندارم .
    فقط سوالم در مورد این هست که ایا بیماری اتیسم دارن یانه
    چون خیلی به گاز گرفتن علاقه دارد مثلا از دیگران و افراد چاق .
    و این حرکت را چی میگن چه نوع بیماری هست.میشه اسم بیماری رو بنامید ممنون میشم
    *با سپاس فراوان *

    1. باید مشخص بشه که پیش از حس نیاز برای گاز گرفتن فرد چه شرایطی داره ؟چه محرکی باعث میشه این کار رو انجام بده ؟بعد از این گاز گرفتن چه شرایطی دارن؟

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

آیا نیاز به مشاوره تخصصی در حوزه اتیسم دارید؟